Xúc phạm vợ hoặc chồng bị phạt đến 10 triệu đồng, khó áp dụng
Phạt tiền từ 5 triệu đến 10 triệu đồng đối với hành vi lăng mạ, chì chiết hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình.
Đó là quy định tại Điều 39 Nghị định 282/2025/NĐ-CP về hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình, có hiệu lực từ ngày 15.12.2025.
Ngoài ra, còn quy định phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với hành vi tiết lộ hoặc phát tán thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm.
Về mặt pháp lý và thông điệp xã hội, quy định này khẳng định rằng, bạo lực gia đình không chỉ là đánh đập, gây thương tích, mà còn bao gồm bạo lực tinh thần.
Tuy nhiên, từ quy định đến thực tiễn là một khoảng cách không nhỏ. Điều khiến dư luận băn khoăn là liệu những chế tài hành chính này có thực sự đi vào đời sống hay sẽ dừng lại ở quy định mang tính văn minh.
Thứ nhất, hành vi lăng mạ, chì chiết rất khó xác định vì khá cảm tính. Như thế nào là lăng mạ và chì chiết đủ để xử phạt thực ra rất khó lượng hóa. Nếu không có hướng dẫn cụ thể, việc áp dụng rất dễ rơi vào tình trạng tùy nghi, thiếu thống nhất, thậm chí gây tranh cãi.
Thứ hai, trong văn hóa Việt Nam, chuyện vợ chồng, gia đình thường được xem là chuyện riêng tư, “đóng cửa bảo nhau”. Không ít trường hợp, dù bị xúc phạm, thậm chí bị bạo lực tinh thần kéo dài, nạn nhân vẫn ngại lên tiếng vì sợ điều tiếng, vì con cái, hoặc vì muốn giữ “thể diện gia đình”.
Kể cả có đi tố cáo chính quyền thì ai làm chứng, lấy gì để xác định hành vi xúc phạm vợ hoặc chồng. Nếu bị đánh đập thì còn thương tích để lại, nhưng "lời nói thì gió bay".
Thứ ba, chế tài phạt tiền trong quan hệ vợ chồng cũng đặt ra nghịch lý về hiệu quả. Dù người vi phạm là chồng hay vợ, tiền phạt hành chính cuối cùng vẫn lấy từ ngân sách chung của gia đình.
Như vậy, tự tố cáo hành vi xúc phạm trong gia đình chẳng khác nào “lấy tiền nhà mình đi nộp phạt”, trong khi mối quan hệ sau đó có thể càng căng thẳng, mâu thuẫn trầm trọng hơn.
Thực tế cho thấy, nhiều vụ bạo lực gia đình hiện nay, đặc biệt là bạo lực tinh thần vẫn chưa được can thiệp, xử lý kịp thời, không phải vì thiếu quy định pháp luật, mà vì thiếu cơ chế thực thi hiệu quả.
Quy định xử phạt hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm trong gia đình là một bước tiến về mặt tư duy lập pháp. Tuy nhiên, khi một quy định rất văn minh nhưng khó áp dụng, thì phải tiếp tục hoàn thiện.
Bên cạnh quy định xử phạt, cần có các biện pháp hỗ trợ nạn nhân, tư vấn tâm lý, hòa giải, giám sát cộng đồng để hạn chế bạo lực gia đình.
