Giải pháp đột phá giúp hiện thực hoá mục tiêu tăng trưởng cao của 3 “thành phố động lực”

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng làm rõ nhiều nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.

Tạo động lực phát triển cho 3 thành phố lớn

Thảo luận tại phiên họp, hầu hết các đại biểu đều thống nhất cao về sự cần thiết ban hành nghị quyết đặc thù cho 3 thành phố này. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng đã được mở rộng về diện tích và quy mô dân số, tạo dư địa phát triển đáng kể, đặc biệt trong việc tháo gỡ các điểm nghẽn về quản lý quy hoạch đất đai, đô thị và xử lý tình trạng ngập lụt.

Với TP. Hà Nội - trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa và là một trong 2 đầu tàu kinh tế của cả nước, việc triển khai các dự án lớn, từ đầu tư công, PPP đến các dự án hạ tầng quan trọng, gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Vì vậy, việc ban hành nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy các dự án quan trọng trên địa bàn Thủ đô triển khai nhanh chóng là hết sức cần thiết, đồng thời giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân như ô nhiễm môi trường, ngập úng và trật tự đô thị.

"Đây là những giải pháp mang tính đột phá để thu hút nguồn lực đầu tư, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số cũng như tăng trưởng cao của 3 thành phố động lực trong thời gian tới theo đúng chủ trương của Bộ Chính trị cũng như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Liên quan đến khai thác quỹ đất từ các dự án TOD được nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc xây dựng kết hợp nhà ở với các ga, tuyến đường sắt sẽ tối đa hiệu quả sử dụng đất, tránh lãng phí. Các địa phương cần ban hành tiêu chuẩn đảm bảo an toàn kỹ thuật, tuân thủ hành lang bảo vệ công trình đường sắt. Cách tiếp cận chính sách này của nghị quyết là hoàn toàn tương đồng với yêu cầu tại Luật Đất đai về hành lang an toàn và sử dụng đất đa mục đích. Việc sử dụng 100% khoản thu từ quỹ đất tại TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng nhằm thực hiện các dự án TOD được thực hiện thống nhất với quy định của Luật Đường sắt năm 2025, đồng thời bảo đảm nguồn lực tập trung cho các dự án giao thông quan trọng.

Về thu hút nhà đầu tư chiến lược, dự thảo Nghị quyết bổ sung danh mục các dự án ưu tiên: 11 nhóm đối với TP. Hồ Chí Minh và 12 nhóm đối với TP. Đà Nẵng, nhằm thu hút dự án có quy mô lớn, tạo động lực tăng trưởng mới và lan tỏa phát triển kinh tế - xã hội. Các cơ chế ưu đãi được thiết kế linh hoạt, bảo đảm pháp lý đầy đủ, giúp địa phương lựa chọn nhà đầu tư có năng lực tài chính, công nghệ và quản trị hiện đại, góp phần hình thành các dự án quy mô lớn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, công nghiệp và công nghệ cao.

Đối với TP. Hà Nội, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Nghị quyết tập trung tháo gỡ thủ tục cho 5 nhóm dự án lớn, gồm các dự án đầu tư công, dự án đối tác công tư (PPP), dự án sử dụng ngân sách địa phương có tổng mức đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên, các dự án thuộc danh mục đầu tư chiến lược quy mô tương tự, các dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết khu đô thị và các dự án xử lý điểm nghẽn về giao thông, ngập úng, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị.

Vấn đề thu hồi đất thực hiện các dự án tại TP. Hà Nội cũng được nhiều đại biểu đề cập. Theo Bộ trưởng, các dự án lớn thường có mục đích sử dụng đa dạng, không phải lúc nào cũng thuộc diện thu hồi theo luật hiện hành. Do đó, dự thảo Nghị quyết giao Hội đồng nhân dân thành phố quyết định từng trường hợp thu hồi đất để thực hiện các dự án đặc thù, đồng thời quy định mức bồi thường cao hơn để thúc đẩy đồng thuận của người dân, bảo đảm an sinh xã hội và tạo điều kiện cho thành phố chủ động tận dụng nguồn lực đất đai, nâng cao sức cạnh tranh và thu hút đầu tư.

Nhiều đại biểu cũng băn khoăn về sự vượt trội của các chính sách này cũng như thẩm quyền của Thành phố. Bộ trưởng làm rõ, cơ chế phải đột phá vượt trội cho TP. Hà Nội nhưng vẫn phải đảm bảo triển khai khả thi trong thực tế. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nhấn mạnh, việc cho phép TP. Hà Nội áp dụng biện pháp cưỡng chế khi có trên 75% số chủ sở hữu đồng thuận, chỉ áp dụng với các chung cư cũ nguy hiểm, nhằm bảo vệ tính mạng người dân và đẩy nhanh tiến độ cải tạo, tái thiết đô thị.

Tạo ra mạng lưới cực tăng trưởng liên kết

Đối với các khu thương mại tự do, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng sẽ bổ sung các chính sách ưu tiên nhằm thúc đẩy xuất khẩu công nghiệp, hoạt động nghiên cứu và phát triển, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo đồng bộ chính sách với TP. Hải Phòng.

"Việc thống nhất đồng bộ khung chính sách giữa 3 khu thương mại tự do không chỉ bảo đảm tính công bằng, nhất quán trong việc triển khai mà còn tạo ra mạng lưới cực tăng trưởng liên kết có khả năng lan tỏa rộng, đóng góp trực vào cái mục tiêu phát triển chung của cả nước", Bộ trưởng nêu rõ.

Bộ trưởng thông tin, theo kinh nghiệm các nước đã triển khai khu vực thương mại tự do, việc hình thành khu thương mại tự do tạo cơ hội để hình thành mạng lưới vệ tinh bổ trợ gồm logistics, công nghiệp phụ trợ, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực, đô thị, nhà ở công nhân... Đây chính là động lực liên kết vùng giúp thúc đẩy doanh nghiệp thuộc các địa bàn tham gia chuỗi giá trị khu vực thay vì cạnh tranh trực diện.

Quang cảnh phiên họp.

Về quy hoạch, dự thảo Nghị quyết cho phép tích hợp quy hoạch thủ đô với quy hoạch chung, tạo một đầu mối thẩm quyền duy nhất để tránh xung đột pháp lý và bảo đảm tính khả thi trong quản lý thực hiện. Trước kiến nghị của đại biểu Quốc hội về việc cho phép TP. Hồ Chí Minh cũng áp dụng cơ chế này, Bộ trưởng khẳng định sẽ tiếp thu để TP. Hồ Chí Minh cũng được áp dụng tương tự, với phân cấp ủy quyền cho Ủy ban nhân dân điều chỉnh phê duyệt quy hoạch. Bộ trưởng lưu ý, mô hình này có tính đột phá nhưng vẫn phải đảm bảo tính tuần tự, từng bước thí điểm kèm theo kiểm tra, giám sát nhằm hạn chế tối đa các rủi ro. Sau khi đã thí điểm, tổng kết đánh giá sẽ tính toán việc áp dụng chung cho các địa phương khác.

Liên quan đến quỹ lương và chính sách an sinh xã hội, Bộ trưởng tiếp thu ý kiến đại biểu về việc thu nhập bình quân tăng thêm không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản theo Nghị quyết số 27 ngày 21/02/2018 và dự kiến đưa vào dự thảo Nghị quyết chung tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV. Về thẩm quyền tín dụng, dự thảo Nghị quyết cho phép Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định tổng mức dư nợ tối đa đối với một khách hàng hoặc nhóm khách hàng khi dự án vượt giới hạn, phân cấp từ Thủ tướng Chính phủ nhằm giảm thủ tục hành chính và tăng tính chủ động trong điều hành, áp dụng cho các dự án đã được cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và tổ chức tín dụng chịu trách nhiệm theo pháp luật.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, ngoài những nội dung trên, Chính phủ sẽ tiếp tục tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội, phối hợp với các cơ quan của Quốc hội để hoàn thiện dự thảo các nghị quyết, bảo đảm chất lượng, tính thực tiễn cao nhất và giúp nghị quyết sớm đi vào cuộc sống.