Trình Quốc hội loạt cơ chế đặc thù để triển khai các dự án lớn tại Thủ đô

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết.

Trao quyền mạnh mẽ

Bộ trưởng cho biết, về thẩm quyền quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, dự thảo Nghị quyết quy định Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố được quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư công, đối tác công tư (PPP), tư nhân không bị giới hạn về quy mô vốn, sử dụng đất, yêu cầu di dân tái định cư.

Đối với dự án thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ khi quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư cần áp dụng cơ chế chính sách đặc biệt khác với quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Ủy ban nhân dân thành phố báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện cơ chế chính sách đặc biệt khác với quy định của luật hiện hành và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Về lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu, Chính phủ đề xuất cho phép áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, dự án quan trọng quốc gia, dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược. Đối với dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, được lựa chọn nhà đầu tư trước khi cấp có thẩm quyền quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư và được thực hiện các thủ tục về quy hoạch, khởi công xây dựng công trình đồng thời với thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư.

Chính phủ cũng đề xuất quy hoạch trên địa bàn Thành phố chỉ lập một quy hoạch tổng thể thủ đô. Dự thảo cũng quy định về thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất khi có quy hoạch chi tiết được phê duyệt và chủ trương cho phép triển khai thực hiện của Hội đồng nhân dân thành phố. Theo đó, Ủy ban nhân dân thành phố sử dụng ngân sách Thành phố để thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ tái định cư độc lập trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Ngoài các trường hợp quy định tại điều 79 Luật Đất đai, Hội đồng nhân dân thành phố quyết định từng trường hợp thu hồi đất cụ thể.

Dự thảo còn cho phép Thành phố được tạo ra một phần đất thuộc phạm vi dự án để khởi công khi có ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Các dự án cần triển khai ngay theo ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, Hội đồng nhân dân thành phố quyết định mức bồi thường, hỗ trợ tái định cư gấp 2 lần quy định. Các trường hợp khác, Hội đồng nhân dân thành phố quyết định mức cao hơn quy định nhưng không quá 2 lần. Căn cứ đề xuất dự án BT (Xây dựng - Chuyển giao), Ủy ban nhân dân thành phố phân chia dự án tổng thể thành các dự án thành phần và xác định quỹ đất dự kiến giao thanh toán cho từng dự án thành phần đó, được quyết định thanh toán trước từng phần quỹ đất sau khi ký kết hợp đồng BT đối với từng dự án thành phần.

Quang cảnh phiên họp.

Liên quan đến cơ chế huy động vốn thực hiện dự án, TP. Hà Nội được phép sử dụng kết dư ngân sách thành phố để bố trí vốn cho dự án đầu tư công quy định tại nghị quyết này đối với các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định tổng mức dư nợ cấp tín dụng tối đa đối với một khách hàng hoặc một khách hàng và người có liên quan trong trường hợp tổng mức dư nợ cấp tín dụng vượt quá tỉ lệ theo quy định của pháp luật về tín dụng. Dự án đầu tư mới, cải tạo công trình để chống ùn tắc giao thông, chống ngập, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị được áp dụng cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp theo pháp luật về đầu tư công, xây dựng.

Ủy ban nhân dân thành phố được quyết định các biện pháp cải tạo chỉnh trang tái thiết khu vực đô thị như: phá dỡ khu chung cư, nhà chung cư thuộc trường hợp phải phá dỡ theo quy định của pháp luật về nhà ở, cải tạo chỉnh trang tái thiết một ô phố đô thị hoặc là nhiều ô phố đô thị.

Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch được quyết định các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc dân số tại dự án trong khu vực nội đô lịch sử vượt quá quy định tại quy hoạch chung, quy hoạch phân khu đô thị. Ủy ban cũng được quyết định biện pháp cưỡng chế phá dỡ khi trên 75% chủ sở hữu nhà, chủ sở hữu đất tương đương ít nhất 75% diện tích đất khu vực cải tạo, chỉnh trang tái thiết đồng ý.

Thống nhất tích hợp thành một quy hoạch

Báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn xây dựng ban hành nghị quyết theo trình tự thủ tục rút gọn nhằm thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị. Qua đó, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, huy động nguồn lực, thúc đẩy phát triển Thủ đô nhanh, bền vững, hiện đại, có sức lan tỏa vùng và cả nước. Hồ sơ dự thảo nghị quyết đầy đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét cho ý kiến.

Ủy ban đề nghị Chính phủ rà soát, bám sát Kết luận của Bộ Chính trị và các quy định mới của luật, nghị quyết đang trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10; chỉ quy định những cơ chế chính sách thực sự cần thiết, đặc thù, áp dụng riêng cho Thủ đô và thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Đối với các cơ chế chính sách đặc biệt có phạm vi tác động lớn như mở rộng trường hợp thu hồi đất, phân cấp thẩm quyền quyết định chấp thuận đầu tư của Quốc hội/Thủ tướng Chính phủ cho TP. Hà Nội, vượt trần tín dụng, cưỡng chế khi đạt 75% đồng thuận, cơ quan này đề nghị báo cáo cấp có thẩm quyền. Đồng thời, cần đánh giá kỹ tác động pháp lý, kinh tế xã hội, đảm bảo không phát sinh khiếu kiện, khiếu nại phức tạp, ảnh hưởng đến ổn định xã hội và niềm tin của người dân, phù hợp với Hiến pháp và chủ trương của Đảng.

Về quy hoạch, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với chủ trương tích hợp Quy hoạch Thủ đô và Quy hoạch chung Thủ đô thành một quy hoạch thống nhất. Ủy ban đề nghị rà soát với Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị nông thôn để xác định rõ vị trí, tính thứ bậc và mối quan hệ của quy hoạch tổng thể Thủ đô, tránh chồng chéo hoặc thống pháp lý. Đồng thời, nghiên cứu tích hợp nội dung này với các dự án luật có liên quan vì đây là vấn đề chung của các đô thị trực thuộc trung ương, không riêng của TP. Hà Nội.

Liên quan đến phạm vi và thẩm quyền, một số ý kiến đề nghị làm rõ sự cần thiết về lý do mở rộng phạm vi điều chỉnh so với chỉ đạo của Bộ Chính trị; quy định rõ phạm vi nguồn vốn, thu hẹp phạm vi áp dụng, chỉ cho phép đối với các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư hoặc Chính phủ.

Ủy ban cũng đề nghị cân nhắc thận trọng về việc giao thẩm quyền cho Thành phố chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án quan trọng quốc gia có quy mô sử dụng đất trồng lúa từ 500 ha trở lên hoặc di dân tái định cư từ 20.000 đến 50.000 người vì những dự án này có tác động vượt phạm vi của Thủ đô. Cùng với đó, làm rõ căn cứ, nguyên tắc và cơ chế chịu trách nhiệm của Hội đồng nhân dân thành phố trong thu hồi đất.