Con đường để Việt Nam trở thành cường quốc khởi nghiệp ở khu vực

Trong bài phân tích mới đây, các chuyên gia đến từ RMIT nhận định tầm nhìn trở thành một quốc gia khởi nghiệp không còn là giấc mơ xa vời đối với Việt Nam. Với hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp về đổi mới sáng tạo, trong đó có các “kỳ lân” được định giá hơn 1 tỷ USD như MoMo và Sky Mavis, năng lực tăng trưởng thật sự dựa trên đổi mới sáng tạo của Việt Nam đến năm 2050 đang dần được bồi đắp.

“Tuy khởi đầu chậm hơn so với các nước trong khu vực, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam đang nổi lên với một nguồn lực mạnh mẽ và năng động”, TS Nguyễn Thị Minh Thư, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Khởi nghiệp kinh doanh tại RMIT Việt Nam cho biết. Theo bà, hệ sinh thái này được thúc đẩy bởi lực lượng dân số trẻ, am hiểu công nghệ cùng các chính sách hỗ trợ tích cực của Chính phủ.

Còn TS Justin Xavier, Quản lý cấp cao phụ trách Dự án và Hợp tác quốc tế tại Khoa Kinh doanh, RMIT Việt Nam cho rằng, hệ sinh thái khởi nghiệp cũng được hưởng lợi từ cơ hội trải dài trong thị trường nội địa, dòng vốn đầu tư mạo hiểm ngày càng tăng và sự dịch chuyển thương mại toàn cầu.

Tiến sĩ Justin Xavier (trái) và Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Thư (phải).

Trong bối cảnh Việt Nam đang trên đà hướng tới trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, tinh thần khởi nghiệp không chỉ là đòn bẩy kinh tế mà còn là cơ hội để giới trẻ kiến tạo tương lai của chính mình, đồng thời giải quyết những vấn đề trong cuộc sống bằng chính các sáng kiến do họ ươm tạo.

Đến năm 2050, bức tranh khởi nghiệp Việt Nam được kỳ vọng sẽ chuyển mình mạnh mẽ, phản ánh rõ nét xu thế dịch chuyển sâu rộng sang nền kinh tế tri thức.

“Chuyển đổi này sẽ tạo ra cơ hội cho các công ty khởi nghiệp trong nhiều ngành như thương mại điện tử, trí tuệ nhân tạo, fintech, công nghệ giáo dục, công nghệ y tế và công nghệ nông nghiệp. Cam kết của Việt Nam về phát thải ròng bằng 0 (net zero) vào năm 2050 cũng sẽ thúc đẩy các công ty khởi nghiệp hướng tới việc ưu tiên đạt hiệu suất năng lượng và thực hành bền vững trong mô hình kinh doanh”, TS Nguyễn Thị Minh Thư nhìn nhận.

Tuy nhiên, nhiều thách thức vẫn tồn tại. Các công ty khởi nghiệp đang phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nhân tài có trình độ và thiếu dự án có khả năng mở rộng quy mô. Việt Nam cũng cần đầu tư nhiều hơn vào giáo dục và chính sách để thu hút nhà đầu tư, nhà khởi nghiệp.

TS Thư kỳ vọng vào một tương lai mà khu vực tư nhân sẽ trở thành xương sống của nền kinh tế Việt Nam và được dẫn dắt bởi các doanh nghiệp khởi nghiệp. Tầm nhìn này phù hợp với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, trong đó đặt mục tiêu khu vực tư nhân sẽ đóng góp hơn 60% GDP của Việt Nam vào năm 2045.

“Đến năm 2050, nếu các tập đoàn tư nhân trong nước có thể cạnh tranh với các tập đoàn lớn trên khu vực, thúc đẩy những dự án như đường sắt cao tốc hay cơ sở hạ tầng số, đồng thời hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Họ sẽ tạo ra một bước nhảy vọt mang tính chuyển đổi. Đó là viễn cảnh của một Việt Nam tự chủ, năng động, lớn mạnh dựa trên nội lực chứ không phải nguồn lực từ bên ngoài”, Tiến sĩ Thư nói.

Để hiện thực hóa tương lai này cần có nhiều thay đổi về mặt cấu trúc. Theo các chuyên gia, Việt Nam cần củng cố Luật Sở hữu trí tuệ để bảo vệ các ý tưởng sáng tạo của doanh nghiệp khởi nghiệp và thu hút vốn đầu tư mạo hiểm. Các ưu đãi xuất khẩu và hỗ trợ thương mại có thể giúp doanh nghiệp khởi nghiệp trong nước hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Cần có thêm nhiều cơ hội tiếp cận nguồn vốn hạt giống, cố vấn và vườn ươm để nuôi dưỡng những kỳ lân tương lai. Chúng ta cũng cần đưa tinh thần khởi nghiệp vào ghế nhà trường và thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn giữa các tác nhân trong hệ sinh thái, đặc biệt là giới học thuật và doanh nghiệp”, TS Thư nhấn mạnh việc xây dựng hệ sinh thái vững mạnh hơn cũng rất quan trọng.

Nhìn về năm 2050, cả hai chuyên gia RMIT đều coi tinh thần khởi nghiệp là trụ cột phát triển quốc gia cho Việt Nam và là con đường tiến đến một nền kinh tế bền bỉ, tự cường.

TS Thư nhận định: “Việc chuyển đổi sang mô hình nơi các công ty khởi nghiệp tư nhân dẫn đầu về đổi mới, công nghệ và khả năng cạnh tranh toàn cầu là một viễn cảnh đầy hứa hẹn”.

TS Xavier chia sẻ rằng ông được truyền cảm hứng từ nguồn năng lượng và sức sáng tạo của giới trẻ Việt Nam. “Điểm mạnh nhất chính là sự kết hợp giữa dân số trẻ, am hiểu công nghệ và hệ sinh thái công nghệ đang phát triển nhanh chóng. Tinh thần khởi nghiệp và sức bật của các startup Việt Nam đang đưa đất nước vào vị thế ngôi sao đang lên trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu”.

Đỗ Kiều