Bài 1: Định hình tương lai từ các quy định pháp luật

Chuyển đổi từ “lượng” sang “chất”

Theo quy định chuyển tiếp tại Luật Giá 2023, trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, các doanh nghiệp thẩm định giá đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá theo quy định tại Luật Giá 2012 phải bảo đảm điều kiện kinh doanh theo quy định tại Luật này.

Sau thời hạn nêu trên, doanh nghiệp không bảo đảm điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá theo quy định, Bộ Tài chính thực hiện thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá.

Trong đó cần đặc biệt chú ý về quy định liên quan đến điều kiện về số lượng thẩm định viên tại doanh nghiệp thẩm định giá, khi Luật mới đã tăng từ có ít nhất 3 lên ít nhất 5 thẻ thẩm định viên về giá. Hơn nữa, chi nhánh doanh nghiệp thẩm định giá cũng phải có ít nhất 3 thẻ thẩm định viên về giá độc lập với doanh nghiệp và các chi nhánh khác.

Ông Phạm Văn Bình – Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, quy định này được thiết kế để đảm bảo doanh nghiệp có đủ nhân lực chuyên môn để thực hiện toàn bộ quy trình thẩm định giá, từ khảo sát tài sản đến phát hành báo cáo và kiểm soát chất lượng. Hơn nữa, việc tăng số lượng thẩm định viên sẽ giúp chuyển đổi từ “lượng” sang “chất”, nâng cao hiệu quả và độ tin cậy của dịch vụ thẩm định giá, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường.

Ngoài ra, Luật Giá 2023 còn đưa ra quy định về cơ cấu vốn góp, nhất là đối với các công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên. Theo đó, tổng số vốn góp của các thành viên hoặc cổ đông là người có thẻ thẩm định viên về giá đăng ký hành nghề thẩm định giá tại doanh nghiệp phải chiếm trên 50% vốn điều lệ của doanh nghiệp.

Theo các chuyên gia và doanh nghiệp, quy định này nhằm đảm bảo quyền chi phối của những người có chuyên môn trong hoạt động của doanh nghiệp, tránh tình trạng các cổ đông không am hiểu về lĩnh vực thẩm định giá nhưng lại nắm quyền kiểm soát. Điều này không chỉ tăng cường tính độc lập và khách quan trong quá trình thẩm định, mà còn góp phần xây dựng niềm tin của khách hàng, đối tác và các bên liên quan đối với ngành.

Không những thế, các quy định tại Luật Giá 2023 cũng đã tiếp cận chất lượng hoạt động thẩm định giá từ chính các thẩm định viên về giá và doanh nghiệp thẩm định giá.

Thẩm định viên phải chịu trách nhiệm về chuyên môn trong quá trình thực hiện và bảo đảm báo cáo thẩm định giá tuân thủ các Chuẩn mực thẩm định giá Việt Nam, cũng như bảo đảm tính độc lập về chuyên môn nghiệp vụ, tính trung thực, khách quan, chính xác trong quá trình thẩm định giá tài sản.

Doanh nghiệp thẩm định giá có nghĩa vụ xây dựng, tổ chức thực hiện kiểm soát chất lượng báo cáo thẩm định giá để phát hành và cung cấp chứng thư thẩm định giá cho khách hàng thẩm định giá; bố trí thẩm định viên về giá, người có đủ năng lực chuyên môn, nghiệp vụ để thực hiện thẩm định giá theo hợp đồng đã ký kết…

Ông Nguyễn Tiến Thỏa - Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam đánh giá, các quy định mới của Nhà nước về thẩm định giá thực sự đã tháo gỡ nhiều khó khăn, ách tắc trong hoạt động thẩm định giá của các doanh nghiệp. 

Thúc đẩy đáp ứng thông lệ quốc tế

Trước đó, ngay sau khi Luật Giá 2023 được thông qua, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng các nghị định và thông tư liên quan đến thẩm định giá để kịp thời trình Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền, gồm 2 Nghị định và 9 Thông tư.

Cùng với đó là ban hành Chuẩn mực Thẩm định giá Việt Nam thay thế Hệ thống Tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam, với những quy định và hướng dẫn đầy đủ về nghiệp vụ và quy trình thực hiện, giúp doanh nghiệp thẩm định giá chuẩn hóa hoạt động và giảm thiểu các rủi ro nghề nghiệp.

Theo đánh giá của doanh nghiệp, đến nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thẩm định giá đã tương đối hoàn chỉnh, đồng bộ.

Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thẩm định giá phù hợp với thông lệ quốc tế, thúc đẩy ngành nghề thẩm định giá phát triển theo lộ trình phù hợp, đáp ứng nhu cầu xã hội, huy động có hiệu quả nguồn lực Nhà nước, nguồn lực xã hội cho mục tiêu phát triển kinh tế.

Báo cáo của Đảng bộ Cục Quản lý giá cho biết, trong nhiệm kỳ 2020-2025, công tác quản lý Nhà nước về thẩm định giá tiếp tục được tăng cường trên các mặt.

Bao gồm: Giám sát, kiểm tra điều kiện và hoạt động của doanh nghiệp thẩm định giá và thẩm định viên; kịp thời thông báo tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp không đủ điều kiện hoạt động thẩm định giá; hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức; triển khai thành lập Hội đồng và tổ chức chức thi cấp thẻ thẩm định viên về giá; tiếp tục tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thẩm định giá...

Đồng thời, việc đẩy mạnh xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về giá cũng được đánh giá là một bước tiến lớn, cung cấp nguồn thông tin đáng tin cậy để hỗ trợ thẩm định viên đưa ra kết quả sát với thực tế thị trường.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về giá đang quản lý gần 2.360 thẩm định viên về giá, 490 doanh nghiệp thẩm định giá cùng tình trạng hoạt động/giải thể của doanh nghiệp, 69 Hội đồng thẩm định giá nhà nước, với giá trị tài sản thẩm định giá của doanh nghiệp là gần 38.160 tài sản.

Có thể thấy, những quy định pháp luật theo Luật Giá 2023 không chỉ là công cụ để quản lý mà còn là động lực để các doanh nghiệp thẩm định giá tự nâng cấp, hướng tới một thị trường minh bạch và chuyên nghiệp hơn.

Với sự hỗ trợ từ Bộ Tài chính thông qua các văn bản hướng dẫn và Cơ sở dữ liệu quốc gia về giá, ngành thẩm định giá đang đứng trước cơ hội để ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế.