Vàng giảm sốc toàn cầu, nội địa vẫn chưa hạ nhiệt: Áp lực chính sách đè nặng thị trường vàng

Giá vàng thế giới đã trải qua một nhịp điều chỉnh đáng kể trong tháng 5, khi giảm tới 7,54% so với đỉnh kỷ lục 3.500 USD/ounce được thiết lập hồi tháng 4. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc Mỹ và Trung Quốc đạt được đồng thuận tạm thời trong việc hạ thuế đối ứng, làm suy giảm nhu cầu nắm giữ vàng như một kênh trú ẩn. Tuy nhiên, các tổ chức tài chính lớn vẫn tỏ ra thận trọng và lạc quan về triển vọng trung - dài hạn của vàng.

Vàng thế giới lao dốc vì Fed và thương chiến hạ nhiệt

Ông Kyle Rodda, chuyên gia phân tích thị trường tài chính tại Capital.com, nhận định: “Những tín hiệu hạ nhiệt trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã tạm thời làm mất đi vai trò phòng thủ của vàng, ít nhất trong ngắn hạn. Nhưng điều đáng lưu ý là ngưỡng hỗ trợ tâm lý 3.200 USD/ounce vẫn đang được giữ vững. Nếu đạt được tiến triển thực chất hơn trong các cuộc đàm phán thương mại, giá vàng có thể tiếp tục chịu áp lực, song rủi ro vẫn chưa bị loại bỏ hoàn toàn.”

Cùng góc nhìn dài hạn hơn, Ngân hàng UOB (Singapore) trong báo cáo chiến lược mới nhất vẫn duy trì dự báo tích cực đối với vàng, cho rằng giá sẽ chạm mốc 3.600 USD/ounce vào quý I/2026. Nguyên nhân là do Fed được kỳ vọng sẽ thực hiện ba đợt cắt giảm lãi suất trong năm nay, kéo lãi suất chính sách từ 4,5% về 3,75% vào cuối năm. Môi trường lãi suất thấp, cộng với đồng USD suy yếu và nhu cầu tích trữ của các ngân hàng trung ương, tiếp tục là yếu tố hỗ trợ mạnh cho giá vàng.

TS. Trần Đức Anh, Giám đốc chiến lược của SSI Research, phân tích thêm: “Dù giảm giá gần đây khiến nhiều nhà đầu tư cá nhân lo ngại, nhưng nếu đặt trong bối cảnh Fed nới lỏng chính sách tiền tệ, rủi ro địa chính trị toàn cầu vẫn hiện hữu, vàng rõ ràng chưa đánh mất vai trò của một tài sản bảo toàn giá trị.”

Tuy nhiên, thị trường cũng không thiếu yếu tố gây bất ổn. Báo cáo CPI tháng 4 của Mỹ, được xem là chỉ báo quan trọng về định hướng chính sách tiền tệ, sẽ công bố trong tuần này. Nếu lạm phát hạ nhiệt, kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất sẽ tăng cao, tạo lực đẩy cho vàng. Ngược lại, số liệu bất ngờ cao hơn sẽ làm dấy lên lo ngại rằng Fed có thể trì hoãn hành động, khiến giá vàng tiếp tục chịu áp lực điều chỉnh.

Chênh lệch giá kỷ lục, thị trường trong nước “đứt gãy” niềm tin

Trong khi đó, giá vàng trong nước lại duy trì ở mức cao, trái ngược với xu hướng quốc tế. Sáng 14/5, giá vàng miếng SJC được niêm yết ở mức 120 triệu đồng/lượng, cao hơn giá vàng thế giới quy đổi tới 18 triệu đồng/lượng. Vàng nhẫn 9999 cũng neo cao ở mức 115 triệu đồng/lượng, tạo chênh lệch mua - bán từ 2 đến 3,5 triệu đồng/lượng tùy đơn vị kinh doanh. Chênh lệch này từng được thu hẹp đáng kể về mức 1-2% đầu tháng 4 nhưng đã nhanh chóng bị nới rộng trở lại chỉ sau vài tuần. Điều này phản ánh rõ tính đầu cơ và thiếu hiệu quả trong phân phối nguồn cung vàng miếng tại thị trường nội địa.

Trước thực trạng này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có công văn yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cùng các bộ, ngành liên quan triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm soát thị trường vàng. Trong đó, yêu cầu trọng tâm là sớm sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP, thanh tra toàn diện hoạt động kinh doanh vàng, xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, buôn lậu và thao túng giá. NHNN cũng được yêu cầu tăng cường công khai thông tin để ổn định tâm lý người dân, giảm sức ép từ kỳ vọng tăng giá phi lý.

Đáng chú ý, NHNN từng đưa vàng miếng ra đấu giá để can thiệp thị trường và đã bước đầu phát huy tác dụng. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ: nguồn cung vàng trong nước vẫn bị hạn chế, trong khi cầu đầu cơ tăng mạnh do tâm lý bất an trước các cú sốc kinh tế toàn cầu. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thừa nhận một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng tình hình để găm hàng và đẩy giá, kỳ vọng giá vàng toàn cầu còn tăng, trong khi nguồn cung trong nước không tăng thêm từ đầu năm 2025. 

Ông Nguyễn Thanh Bình, chuyên gia kim loại quý của Công ty Đầu tư vàng Thành Phố, cảnh báo: “Thị trường vàng đang vận hành như một phép thử cho năng lực điều hành và phối hợp chính sách. Nếu không sớm khơi thông nguồn cung và kiểm soát đầu cơ, chênh lệch giá sẽ tiếp tục duy trì ở mức phi lý, gây tổn hại niềm tin và làm méo mó thị trường đầu tư.”

Câu hỏi đặt ra là vì sao giá vàng thế giới hạ nhưng trong nước vẫn neo cao? Câu trả lời nằm ở cấu trúc thị trường méo mó: độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu, phân phối hạn chế, cơ chế đấu giá còn thiếu linh hoạt. Trong khi đó, tâm lý phòng thủ tài sản bằng vàng vẫn rất mạnh, đặc biệt khi nhà đầu tư lo ngại rủi ro từ lạm phát, điều hành tỷ giá và chính sách thuế quan toàn cầu.

Vàng đang trở thành bài toán chính sách không chỉ liên quan đến tài chính tiền tệ, mà còn tác động đến niềm tin vào năng lực điều hành. Nếu không xử lý hiệu quả, giá vàng quá cao có thể tạo hiệu ứng domino sang kỳ vọng lạm phát, làm méo mó dòng tiền, ảnh hưởng đến thị trường tín dụng và tỷ giá. Ngược lại, nếu kiểm soát quá chặt có thể triệt tiêu nhu cầu đầu tư chính đáng và khơi dậy tâm lý găm giữ phi chính thức.

Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ đặt ra cho NHNN không đơn thuần là “dập lửa” khi giá tăng mà là tái cấu trúc thị trường vàng theo hướng công khai, minh bạch, giảm độc quyền, nâng cao cạnh tranh và cải thiện hiệu quả phân phối. Chỉ khi đó, vàng mới thực sự trở lại vai trò là công cụ đầu tư lành mạnh, chứ không còn là nơi trú ẩn cho tâm lý bất an và kỳ vọng siêu lợi nhuận ngắn hạn.

Mỹ Châu