Sửa Luật Đầu tư: Cơ hội vàng để tái định hình môi trường đầu tư Việt Nam

Phân biệt rõ ràng giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài

Theo Luật sư Nguyễn Hồng Chung, việc sửa đổi Luật Đầu tư lần này là cơ hội vàng để tạo ra một hành lang pháp lý đột phá, phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Một trong những nội dung được ông đặc biệt nhấn mạnh là sự cần thiết phải phân biệt rõ ràng giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài. Sự phân biệt này không nhằm tạo ra rào cản hay phân biệt đối xử, mà là cơ sở pháp lý vững chắc để áp dụng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư riêng biệt, phù hợp với cam kết quốc tế và mục tiêu phát triển kinh tế của Việt Nam. Việc xác định rõ đối tượng áp dụng sẽ giúp cơ quan quản lý xây dựng chính sách phù hợp hơn, đồng thời tạo sự minh bạch và ổn định trong quá trình thực thi.

Một yếu tố sống còn để cải thiện môi trường đầu tư, theo Luật sư Chung, là cải cách thủ tục hành chính. Ông đề xuất mạnh mẽ việc rà soát, cắt giảm các thủ tục chồng chéo, không cần thiết, đồng thời xây dựng quy trình đầu tư tinh gọn, minh bạch, đặc biệt là áp dụng hệ thống một cửa liên thông trên nền tảng số hóa. Giải pháp này không chỉ giúp rút ngắn thời gian cấp phép mà còn giảm thiểu chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Một điểm đột phá trong tư duy thể chế được Luật sư Chung đề xuất là chuyển đổi từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm. Theo đó, nhà đầu tư được phép triển khai dự án theo đăng ký, trong khi cơ quan quản lý tập trung vào giám sát sau khi dự án đi vào hoạt động. Cách tiếp cận này giúp giảm gánh nặng thủ tục ban đầu, tăng tính tự chủ và năng động cho doanh nghiệp. Đây là mô hình quản lý hiện đại, phù hợp với xu hướng của các quốc gia phát triển, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhanh chóng nắm bắt cơ hội thị trường.

Giữ nhà đầu tư hiện hữu, thu hút thêm nhà đầu tư mới

Một nội dung quan trọng khác trong góp ý của Luật sư Chung là đề xuất bổ sung các chính sách ưu đãi vượt trội dành cho các dự án đầu tư chiến lược, công nghệ cao và các ngành công nghiệp mũi nhọn. Các ưu đãi này có thể bao gồm miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ tiền thuê đất, đào tạo nguồn nhân lực… Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng các chính sách này cần được quy định cụ thể, rõ ràng và đảm bảo tính ổn định, lâu dài để tránh tình trạng áp dụng tùy tiện, gây khó khăn cho nhà đầu tư.

Việc hoàn thiện các chính sách ưu đãi hiện hành cũng là yêu cầu cấp thiết. Các tiêu chí để được hưởng ưu đãi cần rõ ràng, dễ hiểu, đảm bảo tính công bằng và khả thi. Điều này không chỉ giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận chính sách mà còn tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương trong việc thu hút vốn đầu tư.

Song song với ưu đãi, cơ chế giải quyết tranh chấp cũng cần được cải thiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư. Luật sư Chung đề xuất xây dựng một cơ chế giải quyết tranh chấp nhanh chóng, hiệu quả, đặc biệt là các tranh chấp liên quan đến cơ quan quản lý nhà nước. Việc khuyến khích sử dụng các hình thức giải quyết tranh chấp thay thế như hòa giải, trọng tài, cùng với việc nâng cao năng lực của Tòa án chuyên ngành, sẽ giúp xử lý các vụ việc phức tạp một cách linh hoạt và hiệu quả hơn.

Tất cả những cải cách này đều hướng đến mục tiêu tạo ra một môi trường đầu tư ổn định, minh bạch và hấp dẫn. Luật sư Chung kỳ vọng Luật Đầu tư sửa đổi sẽ vừa giữ chân dòng vốn FDI hiện hữu, vừa mở ra khả năng đón làn sóng dịch chuyển đầu tư mới trong bối cảnh tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây là cơ hội để Việt Nam không chỉ là điểm đến của vốn đầu tư mà còn là nơi hội tụ các giá trị gia tăng cao trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Một nội dung đáng chú ý khác trong góp ý của Luật sư Nguyễn Hồng Chung là đề xuất bỏ giấy phép đầu tư ra nước ngoài, thay bằng cơ chế đăng ký – hậu kiểm. Đây là một cải cách thể chế mạnh mẽ, mang lại nhiều tác động tích cực cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khối tư nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Theo ông, doanh nghiệp có thể triển khai nhanh các dự án ở nước ngoài mà không mất thời gian chờ phê duyệt kéo dài. Việc tăng tính linh hoạt và chủ động cho doanh nghiệp sẽ giúp họ chớp thời cơ tại thị trường quốc tế, đặc biệt ở các lĩnh vực cần quyết định nhanh như thương mại, dịch vụ và công nghệ.

Chính sách này phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 59-NQ/TW về đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, không chỉ thu hút vốn và công nghệ vào Việt Nam mà còn khuyến khích doanh nghiệp Việt xuất khẩu vốn, thương hiệu và mô hình kinh doanh ra nước ngoài. Đồng thời, nó cũng gắn với Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân Việt trở thành “doanh nghiệp đa quốc gia” sẽ giúp họ tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, mang lại lợi ích ngược trở lại cho nền kinh tế trong nước.

Từ góc độ chính sách, việc sửa đổi Luật Đầu tư lần này không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật pháp lý mà còn là cơ hội để tái định hình vai trò của Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu. Nếu các đề xuất được tiếp thu và thể chế hóa hiệu quả, Việt Nam sẽ có thể chuyển mình từ một quốc gia tiếp nhận đầu tư sang một chủ thể tích cực trong dòng chảy vốn quốc tế, với doanh nghiệp trong nước đóng vai trò trung tâm.