Mỏ vàng bị lãng quên: Ngành cao su thiên nhiên âm thầm báo lãi kỷ lục

Theo Cục Hải quan, tính đến hết quý III/2025, xuất khẩu cao su của nước ta ước đạt hơn 1,3 triệu tấn, trị giá 2,32 tỷ USD, tương đương về lượng, nhưng tăng 10,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá xuất khẩu bình quân đạt khoảng 1.785 USD/tấn, phản ánh xu hướng giá mủ duy trì ở vùng cao, kèm tỷ giá tăng mạnh đang hỗ trợ tích cực cho lợi nhuận doanh nghiệp.

Lợi nhuận bùng nổ, vượt đích sớm

Bức tranh tài chính của các doanh nghiệp cao su niêm yết đang rực rỡ hơn bao giờ hết. Điển hình là Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (GVR). Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2025, GVR ghi nhận doanh thu gần 25.890 tỷ đồng, báo lãi ròng 5.370 tỷ đồng – mức cao nhất trong lịch sử hoạt động và vượt 10% kế hoạch cả năm dù chưa kết thúc niên độ tài chính.

Không chỉ "anh cả" GVR, các doanh nghiệp khác cũng đua nhau báo tin vui: Cao su Đồng Phú (DPR) ghi nhận doanh thu quý III tăng 38%, biên lãi gộp đạt mức ấn tượng 38%. Cao su Phước Hòa (PHR) có doanh thu quý III tăng 50%. Cao su Tây Ninh (TRC) ghi nhận lũy kế 9 tháng doanh thu tăng 31%, biên lãi gộp lên tới 37%...

Tính chung toàn ngành, các doanh nghiệp lớn niêm yết đã hoàn thành trung bình 102% kế hoạch doanh thu và 116% kế hoạch lợi nhuận chỉ sau 9 tháng.

Nguyên nhân cốt lõi của đà tăng trưởng này nằm ở sự mất cân đối cung - cầu toàn cầu. Theo ông Trần Thanh Phụng, Phó Tổng giám đốc GVR, nguồn cung đang thiếu hụt do xu hướng giảm diện tích trồng cao su tại nhiều quốc gia để chuyển đổi sang các lĩnh vực giá trị cao hơn. Trong khi đó, nhu cầu lại tăng mạnh nhờ sự phục hồi của ngành công nghiệp ô tô, đặc biệt là tại Trung Quốc.

Sự khan hiếm này đã đẩy giá bán mủ cao su lên mức kỷ lục trong thập kỷ. Giá bán bình quân 10 tháng đầu năm của GVR đạt 47,7 triệu đồng/tấn, có thời điểm vọt lên 52 triệu đồng/tấn. Dữ liệu từ Investing.com cũng cho thấy giá cao su thế giới duy trì ổn định quanh mức 1.700 USD/tấn, cao hơn 10-15% so với giai đoạn 2020-2023. Dự báo năm sau, giá bán có thể tiếp tục tăng thêm 3-5%.

Bên cạnh hoạt động cốt lõi, sức hấp dẫn của cổ phiếu cao su còn đến từ quỹ đất khổng lồ. Việc chuyển đổi đất trồng cao su sang khu công nghiệp (KCN) và đô thị đang mang lại nguồn thu đột biến cho các doanh nghiệp.

Điển hình là Cao su Phước Hòa ghi nhận hàng trăm tỷ đồng đền bù đất từ dự án VSIP III và cao tốc TP.HCM – Thủ Dầu Một – Chơn Thành. Hay như Cao su Tây Ninh thu về hơn 47 tỷ đồng từ thanh lý cây cao su, đóng góp hơn 50% vào lợi nhuận gộp.

Chứng khoán Phú Hưng (PHS) nhận định, giai đoạn cuối 2025 - 2027 sẽ là "điểm rơi" lợi nhuận khi hàng loạt dự án lớn khởi công như KCN Hiệp Thạnh (Tây Ninh), Long Đức 3 (Đồng Nai). Các doanh nghiệp như DPR (sở hữu 16.700 ha), TRC (hơn 7.000 ha) đang nắm giữ lợi thế cực lớn.

Đón sóng FDI và cơ hội từ thị trường Mỹ - Âu

Ngành cao su Việt Nam không chỉ trông chờ vào giá mủ hay bán đất, mà còn đang đứng trước cơ hội nâng tầm vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Làn sóng dịch chuyển sản xuất lốp xe trong bối cảnh chiến tranh thương mại và các biện pháp phòng vệ thương mại của EU đối với lốp xe Trung Quốc, các nhà sản xuất lốp quốc tế đang gia tăng công suất tại Việt Nam để phục vụ xuất khẩu. Thêm vào đó, sự bùng nổ của các hãng xe điện lắp ráp trong nước (VinFast, Skoda, Omoda & Jaecoo...) đòi hỏi các dòng lốp xe đặc biệt, chất lượng cao. Đây là thị trường ngách đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp nội địa có khả năng đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật.

Một "cửa sáng" khác đó là cơ hội xuất khẩu sang thị trường Mỹ khi chủ trương kéo sản xuất trở lại. Việc Hoa Kỳ áp thuế suất 0% cho cao su Malaysia trong thỏa thuận mới đây là tín hiệu cho thấy nhu cầu lớn của họ. Nếu Việt Nam cải thiện chất lượng và đàm phán thành công, cơ hội chiếm lĩnh thị phần tại Mỹ là rất lớn.

Dù tiềm năng lớn, ngành cao su vẫn đối mặt với áp lực phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc (chiếm 70% xuất khẩu) và các quy định mới của Châu Âu. Quy định về chống phá rừng (EUDR) của EU có hiệu lực từ tháng 1/2026 sẽ là rào cản lớn, nhưng cũng là cơ hội để phân loại doanh nghiệp.

Theo đánh giá của PHS, những đơn vị đã sở hữu chứng chỉ quản lý rừng bền vững như PHR, DPR, TRC sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội, được hưởng mức giá bán cao hơn từ 0,15 - 0,3 USD/kg. Ngoài ra, việc đa dạng hóa sang thị trường Mỹ – nơi nhu cầu đang rất lớn và có tín hiệu tích cực từ chính sách thuế dưới thời ông Donald Trump – sẽ là chìa khóa để ngành cao su Việt Nam phát triển bền vững trong thập kỷ tới.

Các chuyên gia nhận định với nền tảng giá bán cao, quỹ đất giá trị và tiềm năng từ chuyển đổi xanh, ngành cao su thiên nhiên đang đứng trước cơ hội phát triển và trở thành "mỏ vàng" trong giai đoạn 2025-2030.

Theo dự báo của Future Market Insights, thị trường cao su thiên nhiên toàn cầu sẽ đạt giá trị 34,3 tỷ USD vào năm 2035. Trong ngắn và trung hạn (quý IV/2025 – 2027), Chứng khoán Phú Hưng đưa ra đánh giá tích cực dựa trên "kiềng ba chân": Giá bán duy trì quanh mốc 1,85 USD/kg (49 triệu đồng/tấn) đến giữa năm 2026. Rào cản EUDR: Giúp các doanh nghiệp niêm yết bài bản gia tăng biên lợi nhuận. Dòng tiền đền bù đất khu công nghiệp dồi dào sẽ hiện thực hóa vào cuối 2025 và đầu 2026.

Thanh Hoa