Kỷ nguyên vàng FDI đã bắt đầu

Sau gần hai thập kỷ đồng hành cùng các nhà đầu tư nước ngoài, ThS. Lê Anh Dũng, Tổng Giám đốc Viện Nghiên cứu Đầu tư Quốc tế (ISC) đánh giá, chưa bao giờ Việt Nam có một khung chính sách thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đột phá và toàn diện như hiện nay. Nhận định này xuất phát từ kinh nghiệm thực tiễn và được củng cố bởi quá trình nghiên cứu chuyên sâu cùng các chuyên gia hàng đầu về FDI trong nhiều năm qua.

Tiếp nối Nghị quyết 50-NQ/TW, "Bộ tứ trụ cột" gồm 4 nghị quyết chiến lược: Nghị quyết 57/NQ-TW về đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số, Nghị quyết 59/NQ-TW về hội nhập quốc tế, Nghị quyết 66/NQ-TW về đổi mới thi hành pháp luật, và Nghị quyết 68/NQ-TW về phát triển kinh tế tư nhân. Đây không chỉ là những văn bản pháp lý mà còn là lộ trình cụ thể giúp Việt Nam "cất cánh" trong kỷ nguyên mới.

Từ những ngày đầu gia nhập WTO đến nay, dòng vốn FDI đã trải qua nhiều chu kỳ thăng trầm. Tuy nhiên, theo ông Dũng, chưa từng có giai đoạn nào Việt Nam lại sở hữu một chiến lược rõ ràng và khát vọng lớn lao như hiện tại. Những thay đổi về thể chế đang định hình lại bản đồ đầu tư, tạo ra một môi trường hấp dẫn hơn bao giờ hết cho các nhà đầu tư quốc tế.

Bain & Company dự báo vốn FDI đăng ký vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh trong giai đoạn 2025–2027. Theo ông Dũng, với cuộc chuyển mình lịch sử, xu hướng dịch chuyển FDI mới và niềm tin tăng lên từ các nhà đầu tư, vốn FDI đăng ký vào Việt Nam sẽ đạt 45–50 tỷ USD mỗi năm, tăng 20–25% so với hiện tại. Vốn FDI thực hiện cũng được kỳ vọng đạt 30–35 tỷ USD/năm.

Ông Dũng dự báo đến giai đoạn 2028–2030, con số này sẽ tiếp tục bứt phá, với vốn đăng ký đạt 55–65 tỷ USD/năm và vốn thực hiện lên tới 40–50 tỷ USD/năm. Trọng tâm đầu tư sẽ dịch chuyển mạnh mẽ sang các lĩnh vực như trung tâm dữ liệu, năng lượng tái tạo, sản xuất bán dẫn và công nghệ cao.

"Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên vàng của FDI", ông Dũng nhấn mạnh và cho rằng: "Đây không chỉ là khẩu hiệu mà là một lộ trình cụ thể, khả thi và đầy khát vọng".

Từ "công xưởng" đến "Digital Hub"

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết 57 là mục tiêu đến năm 2045, kinh tế số Việt Nam sẽ chiếm tối thiểu 50% GDP, đưa đất nước trở thành một trong các trung tâm công nghiệp công nghệ số của khu vực và thế giới. Theo ông Dũng, điều này đã thay đổi hoàn toàn cách nhìn của các nhà đầu tư quốc tế về Việt Nam. "Các công ty từng chỉ đến Việt Nam để tìm kiếm lao động giá rẻ giờ đây đang tìm kiếm những đối tác công nghệ thông minh", ông chia sẻ.

Thực tế cho thấy, các tập đoàn lớn đang điều chỉnh chiến lược đầu tư. Một tập đoàn công nghệ Hàn Quốc ban đầu chỉ quan tâm đến chi phí điện và đất đai khi có ý định đầu tư vào trung tâm dữ liệu. Nhưng sau khi được giới thiệu về kế hoạch Digital Hub 2030, họ đã quyết định tăng quy mô đầu tư từ 500 triệu USD lên 1,2 tỷ USD để xây dựng một trung tâm dữ liệu siêu lớn. Đây là minh chứng rõ ràng cho sức hút của chiến lược chuyển đổi số.

Cùng với đó là xu hướng "xanh hóa" FDI. Các nhà đầu tư châu Âu, đặc biệt từ Đan Mạch và Đức, đang đổ xô vào lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Dự án điện gió ngoài khơi La Gàn với công suất 3,5 GW tại Bình Thuận do Copenhagen Infrastructure Partners (CIP) triển khai là một ví dụ điển hình. CIP dự kiến đầu tư tới 110 tỷ USD vào các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam đến năm 2030. "Đây không chỉ là con số ấn tượng mà còn phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết Net Zero 2050 của Việt Nam", ông Dũng nhận định.

Mục tiêu trở thành Digital Hub không chỉ là tham vọng mà đã được cụ thể hóa tại Quyết định số 36/QĐ-TTg năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ. Hạ tầng tính toán đám mây, AI và trung tâm dữ liệu trung chuyển quốc tế đang là điểm đến của hàng chục tỷ USD đầu tư. Viettel đã cam kết 40.000 tỷ đồng, VNPT cũng không kém cạnh. Ông Dũng kỳ vọng sẽ có ít nhất 3-5 trung tâm dữ liệu siêu lớn từ các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Google, Amazon, Meta, Apple và Microsoft được xây dựng tại Việt Nam trong vòng 5 năm tới.

Thay đổi cuộc chơi thực sự

Nghị quyết 68/NQ-TW về phát triển kinh tế tư nhân được đánh giá là "sự thay đổi cuộc chơi" thực sự. Lần đầu tiên, kinh tế tư nhân được xác định là "động lực quan trọng nhất" của nền kinh tế, với mục tiêu đạt 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 và 3 triệu vào năm 2045.

Theo ông Dũng, đây là chính sách đúng đắn và có ý nghĩa nhất kể từ thời kỳ "Đổi Mới – 1986".Các nhà đầu tư nước ngoài không còn chỉ tìm kiếm ưu đãi thuế hay lao động giá rẻ. Họ muốn một hệ sinh thái doanh nghiệp năng động, một thị trường nội địa mạnh và chuỗi cung ứng đa dạng. "Tôi thấy rằng các nhà đầu tư đang tìm kiếm sự đa dạng hóa sản xuất, tránh tập trung vào một nơi như đã từng tại Trung Quốc trong nhiều thập kỷ trước", ông Dũng chia sẻ.

Cũng theo ông Dũng, Việt Nam không còn chỉ là nơi sản xuất mà đang trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, Việt Nam cần vượt qua nhiều thách thức. Cạnh tranh từ các quốc gia như Ấn Độ, Bangladesh, Mexico đang ngày càng gay gắt. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn là điểm yếu, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao. Hạ tầng điện lưới, logistics và hạ tầng số cũng cần được đầu tư mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu của các dự án thế hệ mới.

“Hãy đầu tư ngay bây giờ. Cửa sổ cơ hội đang mở rộng nhưng cạnh tranh cũng sẽ gay gắt hơn. Những nhà đầu tư đến sớm sẽ có lợi thế về vị trí, nguồn nhân lực và mối quan hệ đối tác”, ông Dũng đưa ra lời khuyên và nhấn mạnh: "Việt Nam 2030 sẽ không còn là "công xưởng thế giới" mà là "trung tâm đổi mới sáng tạo" mới của châu Á. Kỷ nguyên vàng FDI đã bắt đầu – và những nhà đầu tư hiểu được tiềm năng này sẽ là những người dẫn đầu cuộc chơi".