Doanh nghiệp nhỏ và vừa cần nắm bắt cơ hội để đón “làn sóng xanh”

Ông Dennis Quennet - Giám đốc Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ)

Phóng viên: Ông có thể chia sẻ lý do vì sao Chính phủ Đức quyết định triển khai dự án hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam trong giai đoạn này?

Ông Dennis Quennet: Việt Nam và Đức có mối quan hệ hợp tác kinh tế bền chặt và ngày càng phát triển. Một điểm tương đồng đáng chú ý giữa hai quốc gia là vai trò then chốt của SMEs trong nền kinh tế. Tại Đức, SMEs chiếm hơn 90% tổng số doanh nghiệp và được xem là trụ cột của tăng trưởng, điều này cũng đúng với bức tranh kinh tế Việt Nam. Chính vì vậy, hỗ trợ khu vực này luôn là một trong những ưu tiên chiến lược của chúng tôi.

Năm 2025 sẽ là dấu mốc quan trọng, kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức (23/09/1975 – 23/09/2025). Nhân dịp này, chúng tôi khởi động một dự án mới với mục tiêu đồng hành cùng SMEs Việt Nam trong hành trình chuyển đổi kép: Xanh và Số. Dự án không chỉ mang đến kinh nghiệm từ nước Đức mà còn cam kết hỗ trợ thiết thực, lâu dài góp phần xây dựng một cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam năng động, bền vững và thích ứng với tương lai.

Phóng viên: Chuyển đổi kép có ý nghĩa như nào đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, thưa ông?

Ông Dennis Quennet: Chuyển đổi số giúp SMEs nâng cao năng suất, giảm chi phí vận hành, mở rộng thị trường và tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn thông qua các nền tảng trực tuyến, thương mại điện tử, dữ liệu lớn, AI... Khi được ứng dụng đúng cách, công nghệ số có thể tạo ra đòn bẩy mạnh mẽ, giúp các doanh nghiệp nhỏ cạnh tranh sòng phẳng hơn với các đối thủ lớn.

Song song đó, chuyển đổi xanh hướng tới các mô hình sản xuất, tiêu dùng thân thiện với môi trường lại giúp doanh nghiệp đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao từ người tiêu dùng, đối tác quốc tế và các tiêu chuẩn xuất khẩu xanh đang dần trở thành bắt buộc. Việc áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và quản trị ESG không chỉ nâng cao uy tín thương hiệu mà còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn, thị trường và đối tác toàn cầu.

Sự kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh – chuyển đổi kép là chìa khóa để SMEs nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng linh hoạt với biến động thị trường và hướng tới tăng trưởng bền vững. Đây chính là con đường giúp doanh nghiệp Việt vươn xa, vững vàng trong nền kinh tế xanh – số của tương lai.

Phóng viên: Vậy theo ông, đâu là những thách thức chính mà doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam đang phải đối mặt trong quá trình chuyển đổi này?

Ông Dennis Quennet: Từ những khảo sát và đối thoại với doanh nghiệp tại Việt Nam, chúng tôi nhận thấy ba nhóm thách thức chính:

Thứ nhất, là về tư duy và nhận thức. Nhiều doanh nghiệp vẫn coi chuyển đổi xanh và số là những xu hướng “xa xỉ” và tốn kém. Họ lo sợ chi phí đầu tư ban đầu cao mà chưa nhìn thấy rõ lợi ích lâu dài như tiết kiệm năng lượng, tăng hiệu quả sản xuất, giảm thiểu rủi ro môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh. Vì vậy, một phần quan trọng trong dự án của chúng tôi là nâng cao nhận thức và chứng minh rằng nếu thực hiện đúng cách, chuyển đổi số vì mục tiêu xanh sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành.

Thứ hai, là thiếu thông tin và kết nối. Nhiều SMEs không biết nên bắt đầu từ đâu, lựa chọn công nghệ nào, hay đâu là nhà cung cấp giải pháp phù hợp. Họ cũng thiếu mạng lưới, thiếu các nền tảng kết nối với những bên có thể hỗ trợ như tổ chức công nghệ, đơn vị tài chính, chuyên gia tư vấn. Việc này tạo ra một “khoảng trống thông tin” lớn và khiến họ khó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Thứ ba, là năng lực triển khai và nguồn lực hạn chế. Chuyển đổi kép không thể diễn ra chỉ ở một mắt xích mà cần có sự phối hợp trong toàn bộ chuỗi giá trị. Tuy nhiên, nhiều SMEs vẫn chưa có chiến lược rõ ràng về phát triển bền vững, thiếu nhân lực có kỹ năng và thiếu khả năng xây dựng các liên minh ngành nghề. Điều này cần sự hỗ trợ về mặt đào tạo, tư vấn và kết nối.

Phóng viên: Với những thách thức đó, GIZ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam thông qua các hoạt động cụ thể nào?

Ông Dennis Quennet: Dự án của chúng tôi được triển khai trên nhiều hợp phần, kết hợp giữa chính sách vĩ mô và hỗ trợ kỹ thuật vi mô nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững và chuyển đổi xanh – số cho SMEs tại Việt Nam.

Trọng tâm của dự án là kết nối doanh nghiệp với các nhà cung cấp công nghệ và giải pháp xanh – số tiên tiến. Chúng tôi xây dựng các nền tảng hợp tác, tổ chức hội thảo, diễn đàn và các chương trình kết nối giúp SMEs Việt Nam tiếp cận, thử nghiệm và ứng dụng các công nghệ hiện đại đến từ Đức và các quốc gia khác.

Song song với đó, dự án chú trọng thúc đẩy hợp tác giữa doanh nghiệp Đức và Việt Nam thông qua trao đổi mô hình kinh doanh, chuyển giao công nghệ và phát triển chuỗi giá trị chung. Qua đó, các doanh nghiệp không chỉ học hỏi lẫn nhau mà còn tạo dựng được mạng lưới đối tác lâu dài, cùng hướng tới phát triển bền vững.

Về nâng cao năng lực, GIZ sẽ tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu dành cho lãnh đạo SMEs, tập trung vào chuyển đổi số, phát triển bền vững, quản lý năng lượng và xây dựng chiến lược ESG.

Ở cấp độ chính sách, chúng tôi đồng hành cùng các cơ quan nhà nước để tư vấn, rà soát và đề xuất cải cách chính sách, nhằm cải thiện môi trường pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho SMEs triển khai mô hình kinh doanh thân thiện môi trường và hướng đến tăng trưởng xanh.

Phóng viên: Ông kỳ vọng gì vào tác động của dự án trong dài hạn đối với cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam?

Ông Dennis Quennet: Chúng tôi kỳ vọng dự án sẽ khơi dậy một làn sóng chuyển đổi kép mạnh mẽ trong cộng đồng SMEs Việt Nam không chỉ dừng lại ở những thay đổi về mặt kỹ thuật, mà còn là sự chuyển biến sâu sắc trong tư duy, cách tiếp cận và định hình chiến lược phát triển dài hạn. Khi doanh nghiệp thay đổi, toàn bộ ngành công nghiệp sẽ dịch chuyển theo hướng bền vững hơn. Và một nền công nghiệp bền vững chính là nền tảng giúp nền kinh tế quốc gia tăng khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu.

Đây là một hành trình không ngắn, đòi hỏi sự kiên định và nỗ lực lâu dài. Tuy nhiên, với sự đồng hành và cam kết hợp tác giữa Chính phủ hai nước, các tổ chức phát triển và chính cộng đồng doanh nghiệp, chúng tôi tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên trở thành hình mẫu khu vực về chuyển đổi xanh và số, một quốc gia tiên phong trong phát triển bền vững tại Đông Nam Á.

Phóng viên: Xin cảm ơn Ông!