Dấu hiệu bất thường đáng ngờ trước mùa bão 2025

Lần đầu tiên đến giữa tháng 5, toàn bộ Bắc bán cầu - bao gồm Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương - vẫn chưa ghi nhận bất kỳ cơn bão nhiệt đới nào tính đến ngày 16.5. Sự yên ắng khác thường này đang khiến giới khí tượng vừa ngỡ ngàng, vừa dè chừng.

Tính đến ngày 16.5.2025, không một cơn bão, áp thấp nhiệt đới hay xoáy thuận nào hình thành ở bất kỳ đại dương nào phía Bắc xích đạo - điều cực kỳ hiếm trong lịch sử hiện đại.

Theo nhà khí tượng học Phil Klotzbach từ Đại học bang Colorado (Mỹ), trung bình đến thời điểm này mỗi năm, thế giới đã có khoảng 3,5 cơn bão được đặt tên. Nhưng năm nay, con số vẫn là 0.

Điều này đã từng xảy ra, nhưng chỉ 5 lần trong suốt 75 năm qua - năm 1973, 1983, 1984, 1998 và gần đây nhất là 2024. Trong số đó, đa phần là các mùa bão dưới trung bình. Riêng năm ngoái, dù khởi đầu chậm, nhưng mùa bão vẫn đạt gần mức trung bình với 58 cơn bão có tên.

Điều đáng chú ý là phần lớn hoạt động bão đầu mùa thường đến từ Tây Bắc Thái Bình Dương, nơi chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa và các áp thấp, dòng xoáy gần Philippines. Tuy nhiên, năm nay, vùng này đang có hiện tượng gió thổi ngược - tạo ra dòng khí quyển có hướng ngược lại với điều kiện thuận lợi cho bão.

“Các kiểu gió hiện tại tạo ra dòng chảy đối xoáy (anti-cyclonic flow), vốn không hỗ trợ hình thành bão” - ông Klotzbach giải thích.

Dữ liệu lịch sử cho thấy việc không có bão trước ngày 16.5 không đồng nghĩa với mùa bão yếu. Năm 1984, dù khởi đầu muộn, mùa bão kết thúc với tới 65 cơn bão được đặt tên. Năm 1998 - trùng với thời kỳ El Nino mạnh - cũng ghi nhận tới 53 cơn bão.

Trong khi đó, năm 1973 lập kỷ lục là năm có cơn bão đầu tiên muộn nhất: bão Ava hình thành ngày 2.6 tại Đông Bắc Thái Bình Dương.

Trong khi Bắc bán cầu yên ắng bất thường, Nam bán cầu lại sôi động hơn hẳn. Từ tháng 7.2024 đến nay, đã có tới 31 cơn bão được đặt tên, cao hơn nhiều so với mức trung bình 25 cơn. Các khu vực như Australia và đảo quốc Thái Bình Dương đã trải qua mùa bão sớm và mạnh.

Chuyên gia khí tượng Ryan Maue cho biết, khả năng có một cơn bão nhiệt đới đầu mùa ở phía Đông Thái Bình Dương vào cuối tháng 5. Tuy nhiên, các mô hình dự báo hàng đầu đều cho thấy vùng Caribe và Vịnh Mexico vẫn sẽ tiếp tục yên tĩnh.

Dù khởi đầu chậm, các chuyên gia dự báo thời tiết đều đồng thuận rằng “đừng chủ quan với mùa bão”. Biến đổi khí hậu, dòng chảy đại dương, hiện tượng El Nino hay La Nina đều có thể thay đổi cục diện chỉ trong vài tuần. Kinh nghiệm từ các năm trước cho thấy, chỉ cần một cơn bão lớn đổ bộ cũng đủ gây ra thảm họa, dù cả mùa có ít bão đi chăng nữa.