TP. Hồ Chí Minh đề xuất phương án điều chỉnh thu phí hạ tầng cảng biển sau sáp nhập

Phí cảng biển được TP. Hồ Chí Minh đầu tư nâng cấp, mở rộng đường vào cảng. Ảnh: T.H

Thu phí gần 8.200 tỷ đồng

Trong thời gian qua, việc tổ chức thu phí sử dụng hạ tầng cảng biển trên địa bàn Thành phố đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng trong phát triển hệ thống giao thông kết nối cảng, cải thiện năng lực logistics, giảm ùn tắc giao thông và nâng cao hiệu quả vận tải hàng hóa.

Hiện nay, hệ thống thu phí có trên 90.000 doanh nghiệp đăng ký, bình quân mỗi ngày có khoảng từ 2.000 - 2.500 doanh nghiệp khai báo và nộp phí, số lượng tờ khai phát sinh đến tháng 10/2025 trên 9,5 triệu tờ khai; tổng số thu phí đạt 7.963 tỷ đồng (dự kiến đến hết tháng 12/2025 đạt gần 8.200 tỷ đồng) tạo nguồn lực đáng kể cho ngân sách Thành phố.

Nguồn thu từ phí hạ tầng đã được TP. Hồ Chí Minh đưa vào sử dụng hiệu quả góp phần bổ sung giải quyết nguồn vốn bố trí cho đầu tư nâng cấp, duy tu, bảo trì hệ thống hạ tầng giao thông, nhất là hạ tầng kết nối khu vực cửa khẩu cảng biển còn nhiều hạn chế, như: mở rộng các tuyến đường kết nối đến các khu vực cảng, xây dựng cầu vượt tại khu vực cửa ngõ, cải thiện hệ thống chiếu sáng, và đầu tư hạ tầng số phục vụ quản lý giao thông cảng. Qua đó, góp phần giảm ùn tắc, nâng cao hiệu quả lưu thông hàng hóa và năng lực cạnh tranh của cảng biển Thành phố.

Theo đánh giá của UBND TP. Hồ Chí Minh, trong quá trình thực hiện thu phí thời gian qua đã ghi nhận nhiều bất cập phát sinh. Đáng chú ý là việc khó xác định chủ hàng để thu phí đối với hàng hóa xuất nhập khẩu qua kho CFS, kho ngoại quan.

Đề xuất miễn, giảm mức phí nhiều loại hình

Căn cứ vào tình hình thực tiễn, UBND TP. Hồ Chí Minh vừa có tờ trình Hội đồng nhân dân Thành phố xem xét, thông qua Nghị quyết ban hành mức thu phí hạ tầng cảng biển trên địa bàn sau sắp xếp đơn vị hành chính.

Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, việc ban hành nghị quyết mới là cần thiết và có đầy đủ cơ sở pháp lý, nhằm thay thế các nghị quyết trước đây đã được áp dụng từ năm 2022.

Sau sắp xếp, hệ thống cảng biển trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh bao gồm Cảng biển TP. Hồ Chí Minh, Cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu và Cảng biển Bình Dương. Theo Nghị quyết số 10/2020/NQ-HĐND ngày 09/12/2020, Thành phố đang thực hiện thu phí tại 24 cảng. Sau khi mở rộng địa giới, dự kiến số lượng cảng sẽ tăng thêm 45 cảng, nâng tổng số cảng biển lên 69 cảng.

Hiện TP. Hồ Chí Minh có 69 cảng biển. Trong ảnh: Công chức Hải quan khu vực II giám sát tàu biển chở ô tô nhập khẩu về cảng Hiệp Phước. Ảnh: T.H

Tuy nhiên, do đặc thù phát triển kinh tế – xã hội, trước đây Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu chưa triển khai thu phí hạ tầng cảng biển. Vì vậy, UBND TP. Hồ Chí Minh đề xuất ban hành nghị quyết mới để áp dụng thống nhất, đồng thời có điều chỉnh phù hợp với từng khu vực, tránh chồng chéo và tạo điều kiện phát triển logistics toàn vùng.

Trong dự thảo, TP. Hồ Chí Minh đề xuất miễn thu phí đối với hàng lỏng, hàng rời và hàng đóng gói trong container của một chủ hàng có trọng lượng dưới 1.000 kg. Theo thống kê, nhóm hàng này chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số thu, nhưng lại gây tốn nhiều thời gian, nhân lực trong khâu kiểm tra, xác minh.

Đồng thời, đề xuất điều chỉnh mức thu đối với một số loại hàng hóa, như: Hàng hóa tạm nhập, tạm xuất không nhằm mục đích kinh doanh sẽ được áp dụng mức phí tương đương hàng xuất nhập khẩu thông thường, thay vì mức thu cao như hàng kinh doanh tạm nhập, tái xuất; hàng kinh doanh tạm nhập tại các tỉnh, thành khác nhưng tái xuất qua cảng biển TP. Hồ Chí Minh cũng được điều chỉnh mức thu cho phù hợp thực tế.

Đối với khu vực cảng Bến Nghé – Phú Hữu và cảng container quốc tế SP-ITC, nơi các phương tiện phải chịu nhiều loại phí BOT đường bộ, UBND TP. Hồ Chí Minh đề xuất điều chỉnh giảm mức phí hạ tầng cảng biển để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp. Mức giảm được tính toán tương ứng với chi phí sử dụng đường bộ tại trạm BOT Phú Hữu, nhằm hạn chế gia tăng gánh nặng chi phí logistics.

Bên cạnh đó, đối với hàng hóa xuất nhập khẩu qua kho CFS, kho ngoại quan, dự thảo nghị quyết bổ sung đối tượng nộp phí là các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ vận chuyển, logistics, thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu thay cho chủ hàng.

Về phạm vi áp dụng, dự thảo Nghị quyết xác định chưa triển khai thu phí hạ tầng cảng biển tại khu vực cảng biển Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu trong giai đoạn hiện nay. Quyết định này nhằm phù hợp với định hướng phát triển Bình Dương trở thành trung tâm logistics nội địa và Bà Rịa – Vũng Tàu trở thành cảng cửa ngõ quốc tế, trung tâm trung chuyển container của khu vực.

Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, việc ban hành nghị quyết mới không chỉ nhằm đảm bảo nguồn lực đầu tư hạ tầng, mà còn góp phần điều tiết luồng hàng hóa, giảm áp lực cho khu vực cảng nội đô, nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ thống cảng biển và logistics TP. Hồ Chí Minh trong bối cảnh phát triển mới.