Khoa học công nghệ bước vào chu kỳ tăng trưởng do khu vực tư nhân dẫn dắt

Hành lang pháp lý thúc đẩy doanh nghiệp công nghệ tư nhân

Đặc biệt, 10 Luật được thông qua trong năm 2025 trải rộng từ khoa học, công nghệ số đến trí tuệ nhân tạo, sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ. Việc hoàn thiện thể chế đã tháo gỡ nhiều rào cản tồn tại kéo dài, qua đó khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới.

Danh mục công nghệ chiến lược được lựa chọn triển khai sớm, gồm trí tuệ nhân tạo, robot, 5G, blockchain, UAV, đã mở ra không gian phát triển mới cho doanh nghiệp tư nhân. Các lĩnh vực này phù hợp với năng lực đổi mới linh hoạt của khu vực tư nhân, đồng thời gắn trực tiếp với nhu cầu thị trường. Thực tiễn cho thấy phần lớn sản phẩm thương mại hóa nhanh đều xuất phát từ doanh nghiệp có vốn tư nhân.

Kết quả kinh doanh toàn ngành khoa học công nghệ năm 2025 phản ánh rõ nét vai trò này. Doanh thu ước đạt gần 5,5 triệu tỷ đồng, tăng mạnh so với năm trước, vượt xa kế hoạch đề ra. Trong đó, khu vực doanh nghiệp tư nhân đóng góp tỷ trọng lớn, giữ vai trò chủ lực trong sản xuất sản phẩm công nghệ, cung ứng dịch vụ số, đồng thời tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Ngành công nghiệp công nghệ số tiếp tục trở thành động lực tăng trưởng quan trọng. Doanh thu đạt khoảng 198 tỷ USD, đóng góp hơn 1 triệu tỷ đồng vào GDP. Thành quả này gắn chặt với sự mở rộng của các doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực phần mềm, nền tảng số, thiết bị công nghệ cao. Khả năng thích ứng nhanh giúp khu vực này tận dụng tốt cơ hội từ chuyển đổi số quốc gia.

Lũy kế đến cuối năm 2025, cả nước có gần 1.000 doanh nghiệp khoa học công nghệ được cấp chứng nhận, trong đó khu vực tư nhân chiếm tới 98,5%. Phần lớn kết quả nghiên cứu được hình thành từ nguồn vốn tự có hoặc vốn huy động xã hội. Điều này cho thấy doanh nghiệp tư nhân đã trở thành trung tâm đầu tư đổi mới sáng tạo, thay cho mô hình phát triển dựa vào ngân sách nhà nước.

Vốn mạo hiểm và startup tạo động lực tăng trưởng mới

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tiếp tục mở rộng về quy mô và chất lượng. Khoảng 4.000 startup công nghệ đang hoạt động, duy trì các kỳ lân số, đồng thời xuất hiện nhiều doanh nghiệp tiềm năng. Vị trí xếp hạng toàn cầu được cải thiện phản ánh sức sống của khu vực tư nhân. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam hình thành lớp doanh nghiệp công nghệ có khả năng cạnh tranh quốc tế.

Hoạt động đầu tư mạo hiểm gia tăng mạnh mẽ, với hơn 200 quỹ đang hiện diện tại Việt Nam. Nguồn vốn tư nhân quốc tế góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn tăng trưởng nhanh. Việt Nam vươn lên nhóm đầu ASEAN về thu hút vốn mạo hiểm, khẳng định sức hấp dẫn của thị trường công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực fintech, AI, blockchain.

Kinh tế số tăng trưởng nhanh tạo thêm dư địa cho doanh nghiệp tư nhân phát triển. Giá trị giao dịch thương mại điện tử, thanh toán số liên tục mở rộng, hình thành thị trường quy mô lớn. Việc công nhận tài sản số trong pháp luật dân sự được xem là quyết sách có ý nghĩa dài hạn, giúp hoạt động kinh doanh công nghệ số vận hành minh bạch, qua đó khuyến khích doanh nghiệp tham gia thị trường chính thống.

Chính sách thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã tạo khung thử nghiệm có kiểm soát, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân khai thác lĩnh vực mới nổi. Từ môi trường tự phát, nền kinh tế số đang từng bước chuyển sang mô hình quản lý hiện đại, gắn đổi mới sáng tạo với an toàn hệ thống. Đây là điều kiện quan trọng để doanh nghiệp công nghệ phát triển bền vững trong dài hạn.

Song song với khu vực tư nhân trong nước, dòng vốn FDI công nghệ cao tiếp tục đóng vai trò bổ trợ quan trọng. Sự hiện diện của các tập đoàn lớn tạo hiệu ứng lan tỏa về công nghệ, nhân lực và chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam từng bước tham gia sâu hơn vào mạng lưới sản xuất toàn cầu, nâng cao năng lực nghiên cứu và sản xuất công nghệ cao.

Nhìn tổng thể, năm 2025 cho thấy khoa học công nghệ đã trở thành không gian phát triển năng động của kinh tế tư nhân. Từ thể chế, thị trường đến nguồn lực xã hội đều đang dịch chuyển theo hướng lấy doanh nghiệp làm trung tâm đổi mới. Khi khu vực tư nhân được trao niềm tin, được bảo đảm môi trường pháp lý ổn định, khoa học công nghệ sẽ tiếp tục là động lực then chốt cho tăng trưởng dài hạn.