Hiệu quả các chính sách xóa đói giảm nghèo góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống

Việt Nam đã đạt được thành công gần như đã xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nghèo cùng cực. Là một quốc gia có thu nhập trung bình, kỳ vọng đạt vị thế thu nhập cao trong vòng vài thập kỷ tới, thì trọng tâm của chiến lược giảm nghèo sẽ phải chuyển dần từ xóa nghèo cùng cực sang các mối quan tâm khác trên cơ sở xây dựng và thực hiện nhiều chương trình mục tiêu quốc gia nhằm nâng cao thu nhập, cung cấp dịch vụ và giảm thiểu tình trạng thiếu hụt ở các vùng nông thôn, vùng dân tộc thiểu số...

Kích thích tăng trưởng kinh tế toàn diện

Tăng trưởng kinh tế toàn diện là yếu tố sống còn giúp các người nghèo sử dụng nguồn lực để tăng năng suất lao động và thu nhập, từ đó thoát khỏi bẫy nghèo đói và có thể đáp ứng các nhu cầu cơ bản.

Để kích thích tăng trưởng kinh tế toàn diện ở Việt Nam, Chính phủ đã tập trung vào việc tăng cường năng lực cạnh tranh, thúc đẩy kinh tế số và đổi mới sáng tạo, tăng đầu tư công, phục hồi tiêu dùng nội địa và nâng cao năng lực tự chủ sản xuất trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 

Giai đoạn 2020 -2025, tăng trưởng GDP của Việt Nam cho thấy sự phục hồi và tăng tốc, và đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% vào năm 2025, nâng quy mô GDP lên khoảng trên 510 tỷ USD và GDP bình quân đầu người vượt 5.020 USD. Sự tích cực trong tăng trưởng GDP quý II/2025, đạt 7,96%, chỉ đứng sau mức 8,56% của quý II/2022, cho thấy nền kinh tế đang phục hồi mạnh mẽ.

Cùng với đó, số hộ nghèo và cận nghèo cũng giảm đáng kể, cụ thể đầu giai đoạn 2021 - 2025, cả nước có hơn 2,6 triệu hộ nghèo và cận nghèo, thì đến thời điểm hiện tại, con số này đã giảm còn khoảng 1,25 triệu hộ, tương đương giảm 52,49%. Về tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số, nhóm chịu thiệt thòi nhất, cũng đã giảm còn 12,55%, ghi nhận mức giảm bình quân 3% mỗi năm.

Cải cách kinh tế và thể chế

Thực hiện các cải cách kinh tế và thể chế nhằm tạo điều kiện thu hút đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, đảm bảo tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, kích thích tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm...

Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi, với mục tiêu phát triển kinh tế thị trường đa dạng thành phần và cải thiện cơ chế quản lý nhằm thúc đẩy tăng trưởng và hội nhập quốc tế. Quá trình này tập trung vào việc phân bổ lại nguồn lực, khuyến khích sở hữu tư nhân, thúc đẩy thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài, đồng thời phát triển hệ thống pháp luật và thể chế quản lý phù hợp.

Những kết quả tích cực đạt được từ quá trình thay đổi, đổi mới trong các chính sách, quy định, luật lệ và cấu trúc tổ chức của một quốc gia nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội và nâng cao hiệu quả quản lý, bao gồm: tăng trưởng GDP, giảm đói nghèo, thu hút đầu tư, cải thiện môi trường kinh doanh, tăng cường pháp quyền và minh bạch...

Thúc đẩy các tổ chức và chương trình tài chính vi mô

Thông qua các chương trình tài chính vi mô, tình trạng thiếu vốn có thể được gỡ bỏ và nguồn tín dụng rất cần thiết được cung cấp cho các doanh nghiệp nhỏ - những doanh nghiệp thường không thể tiếp cận nguồn tín dụng từ các tổ chức tài chính chính thức.

Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 08/8/2018 đặt ra nhiệm vụ: “Tiếp tục có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức tài chính vi mô phát triển, tăng số lượng các tổ chức tài chính vi mô để gia tăng khả năng tiếp cận dịch vụ khách hàng, hỗ trợ việc triển khai Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện”.

Triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trên, khu vực tài chính vi mô đã có những bước phát triển đáng ghi nhận, theo Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú, hiện tại, có 4 tổ chức tài chính vi mô và 79 chương trình, dự án tài chính vi mô đã được NHNN cấp giấy phép đăng ký. Số lượng khách hàng của 4 tổ chức tài chính vi mô đạt 500.000 khách hàng, tổng tài sản, vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu đạt lần lượt là 10.380 tỉ đồng, 1.060 tỉ đồng và 2.444 tỉ đồng.

Cải thiện hệ thống tiếp thị, quảng bá mở rộng thị trường

Cách tốt nhất để giảm nghèo là nâng cao năng lực sản xuất của người nghèo. Hệ thống tiếp thị quảng bá hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người nghèo tăng sản lượng, cho phép đưa sản phẩm ra thị trường với giá cả cạnh tranh, từ đó tăng thu nhập.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại để nông sản của Việt Nam tiến xa hơn trên thị trường quốc tế, hỗ trợ phát triển ngành nông nghiệp công nghiệp, tạo việc làm, tăng sản lượng và thu nhập và góp phần giảm nghèo bền vững và công bằng.

Điển hình như Chương trình “Tự hào nông sản Việt 2025” quy tụ gần 100 đơn vị, doanh nghiệp đến từ 21 tỉnh, thành phố trên cả nước với hơn 1.000 nông sản tiêu biểu. Chương trình nhằm tạo dựng không gian kết nối đa chiều, đẩy mạnh xúc tiến thương mại tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp an toàn, góp phần đưa nông sản Việt tham gia sau hơn trong các kênh phân phối trên thế giới...

Chương trình chuyển tiền mặt/thu nhập

Các chương trình chuyển tiền mặt đóng vai trò trung tâm trong an sinh xã hội, rất cần thiết ở các nước đang phát triển - nơi phải đối mặt với rủi ro xã hội và kinh tế gia tăng do những điều chỉnh cơ cấu thúc đẩy toàn cầu hóa.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã thực hiện các bước quan trọng để đặt nền móng cho việc mở rộng diện bao phủ trợ giúp xã hội, hướng tới bao phủ toàn bộ vòng đời của người dân. Định hướng này được thể hiện trong Đề án đổi mới và phát triển hệ thống trợ giúp xã hội, Đề án đổi mới hệ thống bảo hiểm xã hội Việt Nam và các kế hoạch hành động tương ứng nhằm triển khai hệ thống an sinh xã hội tiếp cận vòng đời ở Việt Nam.

Mức chi cho trợ giúp xã hội của Việt Nam ngang bằng với Thái Lan và Mexico (1,6% GDP), cao hơn Malaysia và Indonesia (0,6% GDP). Tuy nhiên, khoảng 1/3 số tiền này được chi cho các khoản miễn học phí.

Chương trình xóa đói giảm nghèo của Việt Nam đã đạt được những kết quả ấn tượng, biến Việt Nam từ một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới trở thành một nền kinh tế tăng trưởng nhanh, được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Các đối tượng chính sách như người có công, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng kinh tế - xã hội khó khăn, trẻ em dưới 6 tuổi, người trên 80 tuổi… được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mua bảo hiểm y tế.

Từ các thành quả đã đạt được, có thể khẳng định Việt Nam đã xác định đúng trọng tâm vấn đề, thực thi hiệu quả giảm nghèo thông qua: Kích thích tăng trưởng kinh tế để tăng thu nhập và mở rộng cơ hội việc làm cho người nghèo; Thực hiện các cải cách kinh tế và thể chế để nâng cao hiệu quả và cải thiện việc sử dụng các nguồn lực; Thúc đẩy các chương trình tài chính vi mô để xóa bỏ các hạn chế đối với đổi mới sáng tạo, tinh thần kinh doanh và doanh nghiệp quy mô nhỏ; Phát triển và cải thiện hệ thống tiếp thị để cải thiện sản xuất; Cung cấp các ưu đãi cho khu vực tư nhân và thực hiện các hành động tích cực như chuyển tiền mặt nhằm mục tiêu đảm bảo các lợi ích kinh tế và xã hội.