Đường sắt đóng mới toa xe tốc độ cao, số hóa quy trình vận tải

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa phê duyệt chiến lược phát triển VNR, với mục tiêu đến năm 2030, đạt khối lượng vận chuyển hàng hóa 11,8 triệu tấn/năm, khối lượng hành khách đạt 21,5 triệu khách/năm.

Để đạt được mục tiêu này, VNR phải tập trung phát triển công nghiệp chế tạo, đóng mới toa tàu phục vụ nhu cầu vận tải đạt vận tốc tối đa 120 km/giờ, tự chủ với mức tỷ lệ nội địa hóa 100% đối với toa tàu hàng và trên 80% đối với toa tàu khách.

Theo lãnh đạo VNR, từ năm 2024, VNR sẽ đẩy mạnh tự chủ trong bảo trì, sản xuất vật tư, trang thiết bị cơ sở chế tạo, đóng mới toa tàu, lắp ráp đầu máy, sản xuất phụ tùng, vật tư, linh kiện đường sắt với tỷ lệ nội địa hóa cao.

Cụ thể, về đầu máy, định hướng phát triển công nghiệp lắp ráp đầu máy sử dụng năng lượng sạch cho các tuyến cũ và sức kéo điện cho các tuyến mới điện khí hóa; nghiên cứu phát triển đoàn tàu tự hành (EMU); hoàn thiện công nghệ lắp ráp đầu máy với tỷ lệ nội địa hóa từ 25 - 40% và tiến tới chủ động sản xuất đầu máy.

Về toa tàu, VNR tập trung phát triển công nghiệp chế tạo, đóng mới toa tàu cung cấp cho tiêu dùng trong nước, hướng tới xuất khẩu sang các nước trong khu vực, trong đó mục tiêu trọng tâm là các loại toa tàu đạt vận tốc tối đa 120 km/giờ; đồng thời, nâng cấp khoảng 100 đầu máy, khoảng 1.800 toa tàu hàng các loại và tăng hiệu suất vận dụng đầu máy, quay vòng toa tàu.

Hiện thực hóa các mục tiêu, VNR đề ra các giải pháp đồng bộ, trong đó, hoàn thành đúng tiến độ các dự án trọng điểm về đầu tư phương tiện vận tải giai đoạn 2021 - 2025; nghiên cứu, triển khai phương án huy động vốn để đầu tư đầu máy toa tàu, phương tiện đường sắt phù hợp với nhu cầu vận tải, tiến độ triển khai hạ tầng đường sắt của Nhà nước khi thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 và phù hợp với quy định pháp luật về niên hạn, an toàn phương tiện đường sắt.

Trước đó, từ năm 2020, VNR đã chỉ đạo các doanh nghiệp thành viên nghiên cứu sản xuất toa tàu khách cao cấp đạt tốc độ kỹ thuật 120 km/giờ, vận hành trung bình ở tốc độ 100 km/giờ, đáp ứng yêu cầu phát triển của Đường sắt Việt Nam và chủ động đón nhận những nhiệm vụ mới đặt ra của đường sắt tốc độ cao.

Từ định hướng đó, các doanh nghiệp đã ưu tiên sử dụng vật liệu sản xuất trong nước, gồm: Phụ kiện đi kèm; vật liệu cách âm, cách nhiệt; vật liệu composit để hạ giá thành, giảm tải trọng và tiết kiệm năng lượng, đảm bảo toa tàu đóng mới có giá thành chỉ bằng 2/3 so với toa tàu khách cao cấp nhập khẩu,tỷ lệ nội địa hóa đạt khoảng 60% tính theo giá trị...

Số hóa quản lý toa tàu, nâng cao hệ số vận dụng an toàn

Bên cạnh mục tiêu tự chủ đóng mới toa tàu tốc độ cao phục vụ phát triển ngành, đáp ứng yêu cầu vận tải ngày càng cao của hành khách, VNR từ năm 2024 tập trung áp dụng hệ thống lõi quản trị vận tải qua mạng, số hóa toàn bộ quá trình vận tải, phương tiện, nâng cao an toàn vận dụng phương tiện

Cụ thể, các thông tin về phương tiện, thương vụ vận tải hàng hóa được các đơn vị, doanh nghiệp cập nhật liên tục trên hệ thống mạng sau khi hoàn thành chạy tàu; đảm bảo lưu trữ dữ liệu chính xác, đầy đủ các thông số kỹ thuật của các toa tàu, đầu máy, mác tàu, thành phần đoàn tàu, ga lập tàu, ga giải thể theo kế hoạch, số điện thoại đầu máy, tên lái tàu, trưởng tàu, điện thoại trưởng tàu...

Bên cạnh đó, các vị trí nhân lực giám sát, kiểm tra, khám toa tàu ngoài hiện trường có trách nhiệm nhập trạng thái kỹ thuật toàn bộ toa tàu vào hệ thống sau khi "khám", sửa chữa toa xe; thời gian toa tàu vào, ra xưởng; ngày đăng kiểm, địa điểm sửa chữa...

Quy trình này sau khi được số hóa sẽ trở thành số liệu dùng chung của VNR và các cơ quan hợp tác, sử dụng dữ liệu. Chỉ cần "click" vào mác tàu sẽ ra hàng loạt thông số chi tiết từng toa tàu trong đoàn tàu như: Số hiệu, chủng loại toa tàu, doanh nghiệp sản xuất toa tàu, chức năng toa tàu vận tải hàng hóa, vận tải khách, vị trí bốc xếp và dỡ hàng và tốc độ chạy tàu...

Ngoài ra, các đơn vị liên quan có thể căn cứ vào dữ liệu số hóa để yêu cầu toa xe vào xưởng bảo dưỡng, ngay cả khi chưa đến hạn định vì đã đủ số km chạy tàu, nhằm đảm bảo an toàn khi vận dụng trên đường. Nếu toa xe đang vận dụng phát sinh những vấn đề về chất lượng, có thể tra cứu được ngay đơn vị thực hiện để kiểm tra, xác định trách nhiệm.