Đột phá tư duy từ HTX ‘hỗ trợ hộ’ sang HTX dẫn dắt, cạnh tranh và hợp tác theo chuỗi giá trị

Không dừng lại ở việc tổng kết một nhiệm kỳ, Đại hội tập trung làm rõ yêu cầu đổi mới căn bản tư duy, mô hình và phương thức hoạt động của HTX, từ vai trò “hỗ trợ hộ” sang “dẫn dắt thị trường, cạnh tranh và hợp tác theo chuỗi giá trị”.

Tìm “sếu đầu đàn”

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị Đinh Thị Quỳnh Hoa khẳng định Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 là sự kiện chính trị quan trọng của lĩnh vực kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh. Đây là Đại hội đầu tiên của Liên minh HTX tỉnh trong bối cảnh mới, mang theo sứ mệnh tổng kết chặng đường 2020–2025 nhiều nỗ lực và thử thách.

Đồng thời, Đại hội cũng là diễn đàn để khu vực kinh tế hợp tác trên địa bàn tỉnh xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cho giai đoạn phát triển tiếp theo, phù hợp với tinh thần chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và yêu cầu thực tiễn. Phương châm “Đổi mới – Hành động – Hợp tác – Phát triển bền vững” không chỉ là khẩu hiệu, mà được xác định là kim chỉ nam xuyên suốt cho toàn bộ nhiệm kỳ.

Những đánh giá sâu sắc và định hướng chiến lược tại Đại hội được thể hiện rõ nét qua phát biểu của bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam. Trên cơ sở nghiên cứu Báo cáo chính trị và theo dõi sát thực tiễn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam ghi nhận, biểu dương những nỗ lực bền bỉ của Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị và khu vực kinh tế tập thể trong giai đoạn chuyển giao vừa qua.

Người đứng đầu Liên minh HTX Việt Nam chỉ ra 3 điểm sáng đáng tự hào. Trước hết là tốc độ tăng trưởng ấn tượng cả về số lượng và chất lượng HTX, với bình quân 40–50 HTX thành lập mới mỗi năm, cao hơn mức trung bình của cả nước, đi kèm với sự nâng cao rõ rệt về chất lượng sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm OCOP.

Thứ hai, toàn tỉnh hiện có 893 HTX, tăng 215 HTX so với đầu nhiệm kỳ, trong đó đã xuất hiện nhiều mô hình hoạt động hiệu quả, trở thành điểm sáng của kinh tế tập thể như HTX Nấm sạch và kinh doanh nông nghiệp Tuấn Linh, HTX Nông sản hữu cơ Gio Linh, HTX Dược liệu Trường Sơn, HTX Nông sản sạch Đông Triều.

Thứ ba, sự tham gia tích cực của khu vực HTX vào chương trình OCOP với 94 HTX sở hữu 160 sản phẩm, trong đó có những sản phẩm đạt 4 sao, 5 sao, từng bước khẳng định thương hiệu nông sản Quảng Trị trên thị trường lớn.

Những kết quả đó, theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, là thành quả tổng hòa của nỗ lực nội tại từ khu vực HTX và sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sát thực tiễn của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Trị thông qua các đề án, nghị quyết, chính sách đặc thù, tháo gỡ những điểm nghẽn về đất đai, vốn, công nghệ, tạo nền tảng và động lực cho kinh tế tập thể phát triển.

Tuy nhiên, với tinh thần thẳng thắn và trách nhiệm, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cũng chỉ rõ những hạn chế cần sớm khắc phục, như quy mô HTX nhìn chung còn nhỏ, manh mún, thiếu vắng các “sếu đầu đàn” đủ năng lực dẫn dắt thị trường; liên kết chuỗi giá trị chưa bền vững, điệp khúc “được mùa mất giá” vẫn hiện hữu; chuyển đổi số và chuyển đổi xanh còn chậm, tỷ lệ HTX ứng dụng công nghệ cao mới đạt khoảng 14–18%; năng lực quản trị của một bộ phận cán bộ HTX chưa theo kịp yêu cầu của cơ chế thị trường và Luật HTX năm 2023.

Từ thực tiễn đó, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam đề nghị Ban Chấp hành Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị khóa mới tập trung vào 5 vấn đề cốt lõi.

Trọng tâm đầu tiên là đưa Luật HTX năm 2023 thực sự đi vào cuộc sống. Thứ hai là chuyển mạnh tư duy phát triển từ “số lượng” sang “chất lượng”, tập trung củng cố, sáp nhập để hình thành các HTX quy mô vừa và lớn, kiên quyết giải thể các HTX ngừng hoạt động kéo dài. Thứ ba, công nghệ xanh và công nghệ số không còn là lựa chọn, mà là “mệnh lệnh sinh tồn”, buộc HTX phải đổi mới nếu không muốn bị loại khỏi thị trường. Thứ tư là yêu cầu đổi mới vai trò của Liên minh HTX tỉnh, tránh “hành chính hóa”, để cán bộ Liên minh thực sự trở thành những nhà tư vấn chuyên nghiệp, “bà đỡ mát tay” cho HTX, tăng cường kiểm toán nội bộ và hỗ trợ pháp lý. Cuối cùng là đẩy mạnh liên kết, nhất là liên kết kinh tế giữa HTX với các doanh nghiệp đầu tàu, coi đây là chìa khóa giải bài toán đầu ra ổn định và bền vững.

Đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng

Ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Trị, khẳng định vai trò chiến lược của kinh tế tập thể, HTX trong cấu trúc phát triển kinh tế của tỉnh. Kinh tế hợp tác, HTX đang trở thành một thành phần kinh tế quan trọng, thời gian qua đã có những chuyển biến rõ rệt, tạo nền tảng cho một giai đoạn phát triển mới năng động, hiệu quả và bền vững.

Ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh phát biểu chỉ đạo tại Đại hội.

Trong nhiệm kỳ 2020–2025, Liên minh HTX tỉnh đã thực sự phát huy vai trò “Kết nối – Tư vấn – Hỗ trợ”, trở thành cầu nối tin cậy giữa cấp ủy, chính quyền với cộng đồng HTX, làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, tích cực tham mưu triển khai hiệu quả Nghị quyết số 20-NQ/TW và Luật HTX năm 2023, tham gia hỗ trợ vốn, thúc đẩy phong trào thi đua, đổi mới tư duy và nâng cao chất lượng hoạt động.

Nhấn mạnh nhiệm kỳ 2025–2030 là giai đoạn mang tính bước ngoặt, gắn với mục tiêu quốc gia trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030, ông Nguyễn Chiến Thắng đề nghị Liên minh HTX tỉnh trong nhiệm kỳ mới cần tập trung vào 2 trụ cột là du lịch và nông nghiệp xanh, cùng khâu đột phá về khoa học – công nghệ và chuyển đổi số, bảo đảm 100% HTX hoạt động đúng quy định của Luật HTX năm 2023.

Liên minh HTX tỉnh cũng cần phát huy mạnh mẽ vai trò nòng cốt trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của HTX, thành viên, thúc đẩy liên kết giữa kinh tế tập thể với kinh tế tư nhân và các thành phần kinh tế khác.

Đặc biệt, ông Nguyễn Chiến Thắng nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tư duy phát triển, chuyển dứt khoát từ mô hình “HTX hỗ trợ hộ” sang “HTX dẫn dắt – HTX cạnh tranh – HTX hợp tác theo chuỗi giá trị”, gắn với ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn và phát triển du lịch, dịch vụ.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Văn Bảo tặng hoa chúc mừng BCH Liên minh HTX nhiệm kỳ 2025-2030.

Có thể thấy, Đại hội đại biểu Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị lần thứ I đã phát đi một thông điệp rõ ràng và nhất quán, kinh tế tập thể không thể phát triển theo lối cũ, mà phải đổi mới mạnh mẽ cả tư duy lẫn hành động. Trong đó, HTX không chỉ là “bệ đỡ” cho từng hộ sản xuất nhỏ lẻ, mà phải trở thành chủ thể kinh tế có năng lực tổ chức sản xuất, dẫn dắt thị trường, tham gia cạnh tranh và hợp tác bình đẳng trong chuỗi giá trị.

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh và quyết tâm đổi mới từ chính cộng đồng HTX, Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị được kỳ vọng sẽ hoàn thành sứ mệnh lớn lao của nhiệm kỳ mới, góp phần xây dựng Quảng Trị phát triển nhanh, xanh và bền vững, vì mục tiêu hợp tác và thịnh vượng chung, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Nhật Minh