Định hình lại giao thông và không gian công nghiệp TPHCM

Cần một bản đồ giao thông mới

Tiến sĩ khoa học, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn nhận định, khi TPHCM sáp nhập, cục diện quy hoạch thay đổi hoàn toàn, đòi hỏi một “bản đồ giao thông mới”. Ông cho rằng, dù tốn công sức, thành phố cần rà soát và điều chỉnh toàn bộ các quy hoạch hiện hành để phù hợp với tình hình mới.

Ông Sơn dẫn chứng, trước đây Cần Giờ từng được đề xuất là cảng trung chuyển quốc tế. Tuy nhiên, sau hợp nhất, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải và Cần Giờ nên được phát triển thành một chuỗi cảng quốc tế lớn.

“Chỉ cần xây một cây cầu nối hai cảng này, Cần Giờ không chỉ là cảng trung chuyển mà còn trực tiếp phục vụ các khu công nghiệp tại Bình Dương, Thủ Đức, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu” - ông Sơn phân tích.

Điều này đòi hỏi hạ tầng kết nối đa phương tiện gồm cao tốc, đường sắt và đường thủy, nhằm giảm tải xe container trên đường bộ, đồng thời hình thành một chuỗi đô thị biển hiện đại nếu có thêm cầu nối Vũng Tàu - Cần Giờ.

Theo ông Sơn, cấu trúc vùng TPHCM trong tương lai xoay quanh hai trục động lực then chốt. Trục ngang Đông - Tây: Từ Bình Dương (đô thị cao, thích ứng biến đổi khí hậu) xuống trung tâm TPHCM và Thủ Đức (trung tâm tài chính, công nghệ, đào tạo), nối tiếp đến đô thị biển từ TPHCM xuống Bà Rịa - Vũng Tàu và Cần Giờ, trở thành hành lang chiến lược về kinh tế biển, logistics và du lịch. Trục dọc Bắc - Nam: Trải dài từ Phú Quốc, Đồng bằng sông Cửu Long, đi qua TPHCM (điểm nút chiến lược quốc gia), kết nối vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và Thủ đô Hà Nội.

“Hai trục này giao nhau ở TPHCM, biến nơi đây thành điểm nút hạ tầng chiến lược quốc gia, nơi bắt buộc phải tập trung đầu tư hệ thống cao tốc, đường sắt tốc độ cao, đường thủy liên thông và hàng không hiện đại. Trong 10 năm tới, ưu tiên lớn nhất là hoàn thiện mạng lưới cao tốc và vành đai, sau đó mới đến đường sắt tốc độ cao và hàng không” - ông Sơn nhấn mạnh.

Tái cấu trúc không gian công nghiệp

Không chỉ giao thông, các chuyên gia cho rằng lĩnh vực công nghiệp cũng cần được “vẽ” lại.

TS. Trần Du Lịch - Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98 phân tích, Bình Dương hiện có tới 24.000ha đất công nghiệp - dịch vụ, Bà Rịa - Vũng Tàu sở hữu 16.000ha gắn với hệ thống logistics biển hiện đại, trong khi TPHCM mới triển khai 4.000/8.000ha quy hoạch công nghiệp.

“Câu hỏi đặt ra là có nên giữ nguyên quy hoạch cũ hay tái cơ cấu lại để tránh dàn trải, trùng lắp? Rõ ràng cần một chiến lược bố trí lại không gian sản xuất công nghiệp theo hướng liên thông vùng thay vì phân mảnh” - ông Trần Du Lịch nêu vấn đề.

Sau sáp nhập, số khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn TPHCM tăng từ 17 lên 66 khu, mở ra cơ hội tái cấu trúc toàn diện, hướng đến giá trị gia tăng cao.

Ông Lê Văn Thinh - Trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Khu công nghiệp TPHCM, cho biết: “Trong cấu trúc mới, khu vực trung tâm sẽ ưu tiên phát triển công nghệ cao và dịch vụ chất lượng. Các khu công nghiệp sử dụng nhiều lao động phổ thông sẽ được di dời ra vùng ven, gắn với quy hoạch quỹ đất mới để hình thành các cụm công nghiệp hiện đại, thu hút nhân lực chất lượng cao”.

Theo ông Thinh, sự liên kết vùng sẽ phát huy tối đa lợi thế của từng địa phương: TPHCM là trung tâm dịch vụ, nhân lực; Bà Rịa - Vũng Tàu mạnh về cảng biển; Bình Dương có quỹ đất công nghiệp và nguồn lao động dồi dào.