Đánh giá công chức bằng KPI, lượng hóa kết quả công việc

Minh bạch đánh giá, tránh yếu tố nể nang

Việc đánh giá công chức theo kết quả công việc, sản phẩm đầu ra thay vì cảm tính, hình thức là một trong những thay đổi quan trọng được đặt ra trong Dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) mà Chính phủ vừa trình Quốc hội. Nội dung này thể hiện định hướng tiếp cận quản trị hiện đại, phù hợp với yêu cầu của bộ máy sau tinh giản biên chế, nơi mỗi vị trí làm việc đều phải “có người và người ấy phải làm được việc”.

Công chức sẽ được đánh giá dựa trên ba tiêu chí chính: Kết quả, sản phẩm theo vị trí việc làm; mức độ đáp ứng yêu cầu công việc và đạo đức công vụ. Key Performance Indicator - KPI được xác định là công cụ đo lường kết quả làm việc thông qua số lượng, chất lượng và tiến độ công việc. Đây là cơ sở quan trọng để bố trí, sử dụng, bổ nhiệm công chức phù hợp và sàng lọc những người không đáp ứng yêu cầu.

Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Quang Dũng - Vụ trưởng Vụ Công chức - Viên chức (Bộ Nội vụ) - khẳng định: “Việc đánh giá theo kết quả không chỉ để xếp loại, mà còn là căn cứ quan trọng cho các quyết định nhân sự như bổ nhiệm, sử dụng, hoặc đưa ra khỏi vị trí việc làm nếu không đáp ứng nhiệm vụ công vụ”.

Theo ông Dũng, bản chất của KPI là lượng hoá công việc - tức là chấm điểm một cách rõ ràng, khách quan thay vì dựa vào đánh giá cảm tính. Để tránh hiểu sai và triển khai hình thức, ông cho rằng, cần làm rõ cách tiếp cận đúng đối với KPI trong khu vực công, đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin để tăng tính minh bạch và giảm thiểu yếu tố “nể nang”.

Thực tế tại một số địa phương như: Khánh Hòa, Hậu Giang cho thấy, việc áp dụng KPI đã bước đầu mang lại kết quả tích cực. Tại Khánh Hòa, 100% cơ quan, đơn vị thuộc khối chính quyền đã triển khai hệ thống KPI đến toàn thể công chức, viên chức. Mỗi vị trí việc làm, tùy theo độ phức tạp, sẽ được gắn với cấp độ đánh giá cụ thể. Phần mềm đánh giá được sử dụng để quy đổi điểm KPI ra điểm đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, góp phần công bằng hóa quy trình đánh giá nội bộ.

Gắn KPI với lợi ích của người lao động

PGS.TS Phan Chí Anh - Viện trưởng Viện Quản trị Kinh doanh (Đại học Quốc gia Hà Nội) - đánh giá chủ trương đưa KPI vào khu vực công là “rất đúng và rất trúng”, đặc biệt trong bối cảnh hệ thống hành chính công vụ cần gắn chặt với hiệu quả đầu ra. Tuy nhiên, theo ông, để KPI phát huy tác dụng thực chất, cần bảo đảm hai nguyên tắc: “Từ trên xuống” và “từ dưới lên”.

“Nếu chỉ có chỉ tiêu áp đặt từ trên xuống, công chức sẽ làm đối phó. Ngược lại, nếu chỉ để người dưới tự xây theo cái gì dễ, thì lại không đáp ứng được mục tiêu tổ chức. Người lao động phải được tham gia vào quá trình thiết kế và cụ thể hóa KPI, vì họ là người hiểu công việc nhất” - ông phân tích.

Ông cũng nhấn mạnh KPI phải đo lường được, cụ thể hóa bằng con số và có hệ thống đánh giá đi kèm. Nhưng quan trọng hơn, KPI không thể đứng một mình, nó phải gắn với lợi ích: Tiền lương, tiền thưởng, cơ hội thăng tiến.

“Nếu người lao động không thấy lợi ích, họ sẽ không làm, hoặc làm đối phó. Còn khi thấy KPI gắn chặt với quyền lợi, không cần nhắc họ cũng chủ động làm” - ông Phan Chí Anh nói.

Từ thực tiễn triển khai tại Đại học Quốc gia Hà Nội, ông cho rằng, KPI cần được tích hợp với cả các tiêu chí đánh giá đảng viên, nghị quyết chi bộ, hoạt động của đoàn thể, để hệ thống chính trị vận hành thống nhất và hiệu quả.