Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội về các vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính

Nội dung chất vấn xoay quanh giải pháp về công tác tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng, làm mới động lực tăng trưởng truyền thống, xác lập, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới; Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước; giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; Giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI); cơ chế, chính sách thúc đẩy, thu hút đầu tư, phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế.

Sớm đưa chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho hộ, cá nhân kinh doanh khi vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn vào cuộc sống

Chất vấn tư lệnh ngành Tài chính, đại biểu Hoàng Quốc Khánh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu cho biết, tại Kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Theo đó, doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được Nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn.

Khẳng định cử tri và nhân dân phấn khởi với chính sách mới, đại biểu Hoàng Quốc Khánh đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp để sớm đưa chính sách này vào cuộc sống.

Trả lời nội dung này, Tư lệnh ngành Tài chính nêu rõ, có 3 giải pháp để triển khai thực hiện chính sách này một cách có hiệu quả.

Thứ nhất, vấn đề xây dựng văn bản hướng dẫn, chính sách phải đảm bảo rõ ràng. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính đã có báo cáo Chính phủ ban hành Nghị quyết 138/NQ-CP, trong đó định hướng triển khai chính sách này có 2 kênh là thông qua hệ thống quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và thông qua hệ thống các ngành hàng thương mại. Đối với việc triển khai qua các quỹ, Bộ Tài chính đang khẩn trương xây dựng Nghị định hướng dẫn thực hiện chính sách này, báo cáo với Chính phủ ngay trong năm nay.

Đối với việc triển khai qua hệ thống ngân hàng thương mại, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước để xây dựng Nghị định hướng dẫn theo hướng đổi mới phương thức hỗ trợ để khắc phục các bất cập của các chương trình phục hồi trước đây. Bộ Tài chính cũng sẽ nghiên cứu kỹ để quy định đầy đủ, rõ ràng, minh bạch về đối tượng, điều kiện, quy trình, thủ tục đơn giản, thuận lợi và đảm bảo tính khả thi trong thực hiện.

Thứ hai, bố trí nguồn lực đúng và đủ để thực hiện chính sách này. Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, dự kiến sẽ bố trí bổ sung nguồn vốn cho các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách như quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, quỹ bảo vệ môi trường hay quỹ đầu tư và phát triển của địa phương.

Thứ ba, có các cơ chế để hỗ trợ các ngân hàng thương mại thực hiện việc cho vay các doanh nghiệp với mức lãi suất theo quy định.

Bãi bỏ thuế khoán là bước đi căn cơ và cần thiết

Đặt câu hỏi chất vấn tại Phiên họp, đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội cho biết, một trong những giải pháp để thúc đẩy phát triển hộ kinh doanh một cách chuyên nghiệp là bỏ thuế khoán. Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân cũng quyết định bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026.

Chính sách này đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, với tâm lý e ngại. Một số ý kiến đề nghị lùi thời hạn áp dụng quy định này, điều này cho thấy hộ kinh doanh không ngại nộp thuế nhưng rất e ngại về cách tính thuế, thủ tục để nộp thuế cho đúng.

“Xin hỏi Bộ trưởng, Chính phủ đã có kế hoạch và giải pháp như thế nào để chuẩn bị cho việc thực thi cách thu thuế mới với hộ kinh doanh mà sau khi bỏ thuế khoán để các hộ kinh doanh cảm thấy thuận lợi hơn, chuyên nghiệp hơn và hứng khởi hơn trong việc nộp thuế?", đại biểu Hoàng Văn Cường chất vấn.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về bỏ thuế khoán, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, hệ thống thuế của Việt Nam được các cơ quan quốc tế đánh giá là cơ bản tiếp cận các thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, liên quan đến tính minh bạch trong một số loại thuế thu thủ công đang là rào cản rất lớn, dẫn đến không minh bạch trong công tác quản lý thuế.

Vì vậy, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đã nêu yêu cầu bỏ hình thức thuế khoán chậm nhất trong năm 2026.

Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định, cơ chế thuế khoán phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại kinh doanh và không tạo được động lực cho hộ kinh doanh phát triển thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng của Đảng và Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và mở rộng khu vực kinh tế chính thức.

Bộ trưởng khẳng định, trong quá trình triển khai thực hiện chính sách mới sẽ có những tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh.

Do đó, Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công nghệ để hỗ trợ thực hiện đảm bảo thuận lợi và giảm gánh nặng về thủ tục, cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.

Trong đó, rà soát, hoàn thiện chính sách thuế; đề xuất sửa Luật Quản lý thuế, Luật Thu nhập cá nhân hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn, giản minh bạch và dễ thực hiện; đơn giản hóa các sổ sách, hóa đơn chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh sẽ không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Cùng với đó, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như: áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền giúp thu đúng, thu đủ; đồng thời giảm thời gian cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.

Cung cấp miễn phí hệ thống khai thuế, nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt là hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.

Đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế, tăng cường kết nối dữ liệu.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đẩy mạnh truyền thông, đào tạo và tư vấn, tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế; Tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, kế toán thuế cho các hộ kinh doanh…

Giải pháp để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 8%

Quan tâm đến các giải pháp để doanh nghiệp nhà nước đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 8%, tiến tới tăng trưởng 2 con số như mục tiêu Chính phủ đã đề ra, đại biểu Khang Thị Mào – Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái cho biết, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội ban hành Nghị quyết số 192/2025/QH15 ngày 19/2/2025 đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc để hướng tới tốc độ tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Theo đại biểu, trong bối cảnh đó cần thực hiện những đột phá mạnh mẽ và toàn diện để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2025. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết những giải pháp đối với doanh nghiệp nhà nước để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 8% tiến tới tăng trưởng hai con số?

Cũng liên quan đến doanh nghiệp nhà nước, đại biểu Trần Văn Tiến - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc nêu rõ, theo báo cáo, đến tháng 3/2025, các cơ quan có thẩm quyền mới phê duyệt Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước đạt khoảng 18%. Bộ Tài chính cũng đã chỉ ra 5 nguyên nhân gây chậm trễ, trong đó có nguyên nhân là quy trình xin ý kiến của các bộ, cơ quan liên quan mất nhiều thời gian. “Bộ trưởng vui lòng cho biết, Bộ đã có đề xuất gì đối với Chính phủ về quy trình xin ý kiến nhằm rút ngắn thời gian và giải pháp của Bộ trong thời gian tới, nhằm đẩy nhanh tiến độ cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước”, đại biểu Trần Văn Tiến nêu câu hỏi.

Trả lời câu hỏi của đại biểu liên quan đến các giải pháp đối với doanh nghiệp nhà nước để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và tiến tới tăng trưởng kinh tế hai con số trong các năm tiếp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, mới đây Bộ Tài chính được giao là cơ quan đại diện chủ sở hữu của các tập đoàn, các tổng công ty, Bộ đã xây dựng các chỉ tiêu tăng trưởng, trong đó, Bộ yêu cầu tất cả các tập đoàn, tổng công ty phải điều chỉnh lại kế hoạch kinh doanh, đặt mục tiêu tăng trưởng của các doanh nghiệp này thấp nhất là từ 8% trở lên.

Tiến hành cải cách, sửa đổi mạnh mẽ các vấn đề về thể chế, gắn với hoạt động của các doanh nghiệp như: sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, các luật về thuế, với nhiều biện pháp để khơi thông nguồn lực và tăng cường hiệu quả của các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cũng phải đổi mới tư duy và chủ động tận dụng tối đa các nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn để triển khai các chiến lược kế hoạch kinh doanh đạt hiệu quả cao nhất về lợi nhuận, doanh thu, quy mô, mạng lưới; tập trung đầu tư phải có trọng tâm, trọng điểm vào các dự án, lĩnh vực cốt lõi, có thế mạnh và không dàn trải.

Đối với câu hỏi chất vấn của đại biểu về những giải pháp cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc giải quyết vướng mắc trong việc thực hiện sáp nhập, chuyển giao doanh nghiệp, chuyển giao vốn, tài sản giữa các doanh nghiệp để phục vụ cho việc cơ cấu lại doanh nghiệp hiện nay không rõ cơ sở pháp lý để thực hiện. Quy định hiện hành trong Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn không quy định đầy đủ các trường hợp cơ cấu lại đã phát sinh trong thời gian vừa qua.

Để tháo gỡ vướng mắc nêu trên, Bộ trưởng cho biết, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã được Quốc hội bổ sung và sửa đổi theo hướng: Việc hợp nhất, sát nhập giữa doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên của doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và các trường hợp khác thì theo quy định của Chính phủ. Việc chuyển giao dự án đầu tư vốn, tài sản giữa doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, chuyển giao vốn tài sản của doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ đầu tư tại các công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn sang cơ quan đại diện chủ sở hữu và các trường hợp chuyển giao khác thì theo quy định của Chính phủ. Việc chuyển giao quyền mua cổ phần, quyền ưu tiên mua cổ phần, quyền mua cổ phần góp vốn thực hiện giữa cơ quan đại diện chủ sở hữu và doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

"Với việc sửa đổi, bổ sung các quy định nêu trên, chúng ta sẽ giải quyết được dứt điểm các vướng mắc như đại biểu đã nêu, đảm bảo tiến độ trong việc giải quyết việc chuyển giao, sáp nhập giữa các doanh nghiệp với nhau, đảm bảo sự linh hoạt, chủ động trong quá trình thực hiện", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.