Bản lĩnh, sáng tạo đưa Thủ đô lên tầm cao mới

Bài 1: Mốc son chói lọi và những dấu ấn tự hào

Cách đây 95 năm, ngày 17/3/1930, tại số nhà 42 phố Hàng Thiếc, Đảng bộ thành phố Hà Nội được thành lập, trực tiếp lãnh đạo các phong trào cách mạng ở Thủ đô. Từ đó đến nay, Đảng bộ Hà Nội đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, lãnh đạo quân và dân Thủ đô giành được những thành tựu đặc biệt quan trọng...

Sự kiện lịch sử có ý nghĩa to lớn

Ngày 17/3/1930, tại nhà số 42, phố Hàng Thiếc, Ban Chấp hành lâm thời của Đảng bộ thành phố Hà Nội được thành lập, gồm 3 đồng chí: Đỗ Ngọc Du (Bí thư), Nguyễn Ngọc Vũ và Lều Thọ Nam. Đây là Đảng bộ được thành lập sớm nhất cả nước.

Cũng như phong trào cách mạng cả nước, những năm tháng đầu thành lập, Đảng bộ thành phố Hà Nội đã trải qua không ít gian nan, thách thức to lớn. Tháng 4/1930, đồng chí Đỗ Ngọc Du, Bí thư Thành ủy lâm thời, được Trung ương điều đi công tác nước ngoài. Tháng 6/1930, đồng chí Trần Văn Lan, Ủy viên Trung ương Đảng triệu tập cuộc họp ở 177 phố Hàng Bông để tổ chức lại và đồng chí Nguyễn Ngọc Vũ được bầu làm Bí thư cùng 2 Ủy viên là Lê Đình Tuyển và Đỗ Danh Cưu. Từ tháng 6 đến tháng 12/1930, Thành ủy 3 lần bị địch tấn công, khủng bố, bắt giữ cán bộ cấp ủy. Nhưng trong hoàn cảnh khó khăn nào, dưới sự chỉ đạo, giúp đỡ của Trung ương Đảng, Đảng bộ thành phố Hà Nội đều kiên cường, bản lĩnh, không quản ngại gian khó, hy sinh, tiếp tục đứng lên, tổ chức lại đội ngũ để lãnh đạo phong trào cách mạng tại Hà Nội.

Với sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, ý chí quả cảm, sự nhạy bén, năng động, sáng tạo, Đảng bộ Hà Nội đã tập hợp được đông đảo các tầng lớp Nhân dân nhất tề đứng dậy giành chính quyền. Cách mạng Tháng Tám 1945 tại Hà Nội diễn ra nhanh gọn nhờ tận dụng được các điều kiện thuận lợi của tình hình thế giới và giải pháp khôn khéo, tránh xung đột vũ trang với quân đội Nhật Bản. Sáng ngày 19/8/1945, cả Thủ đô tràn ngập khí thế cách mạng, đồng bào tập trung kéo đến quảng trường Nhà hát Lớn dự cuộc mít tinh lớn do Mặt trận Việt Minh tổ chức. Cuộc mít tinh nhanh chóng chuyển thành biểu tình, chia ra nhiều đoàn đi chiếm các công sở của chính quyền bù nhìn. Chính quyền về tay Nhân dân trong hòa bình. Khi thực dân Pháp quay lại gây hấn với mục đích xâm chiếm nước ta một lần nữa, hưởng ứng “Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân, dân Thủ đô đã anh dũng, mưu trí cầm chân đội quân Pháp trong nhiều ngày để các lực lượng ta rút về căn cứ kháng chiến an toàn, hạn chế tối đa thiệt hại.

Sau “Chín năm làm một Điện Biên/ Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”, sáng 10/10/1954, đoàn quân “trùng trùng như sóng” đã tiến về tiếp quản Thủ đô trong hòa bình, mở ra một trang sử mới cho Hà Nội nói riêng, cả nước nói chung. Trong tiến trình cách mạng đó, quân và dân Hà Nội đã tích cực đẩy mạnh kết hợp đấu tranh chính trị, kinh tế, văn hóa, quân sự... nhằm đánh địch ở ngay hậu cứ. Các phong trào bãi khóa, bãi công, bãi thị, chống bắt lính đã diễn ra sôi nổi ở nhiều nơi và trong mọi tầng lớp Nhân dân Hà Nội. Hay khi quân Pháp ráo riết tổ chức các hoạt động phá hoại Thủ đô về mọi mặt trong thời gian tập kết tại Hà Nội để rút quân, Đảng bộ và chính quyền Hà Nội đã dựa vào dân, chủ trương lãnh đạo Nhân dân Thủ đô đoàn kết đấu tranh đòi thi hành Hiệp định Genève, bảo vệ thành phố, bảo vệ xí nghiệp, công sở, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân, bảo vệ quyền lợi của công nhân, viên chức, chống địch phá hoại, đồng thời đẩy mạnh phát triển lực lượng cách mạng trong thành phố, phối hợp với các lực lượng từ chiến khu trở về tiếp quản Thủ đô. Tất cả đều diễn ra trong hòa bình, với mưu lược khôn khéo, tránh xung đột, hạn chế đổ máu, mất mát.

Giai đoạn sau đó, Đảng bộ Hà Nội đã tập trung khôi phục, phát triển kinh tế - xã hội, cùng với miền Bắc trở thành hậu phương vững chắc tích cực chi viện sức người, sức của cho cách mạng miền Nam. Đặc biệt, quân và dân Hà Nội đã anh dũng cùng các lực lượng lập nên “Điện Biên Phủ trên không”, đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B52, được thế giới ngợi ca là “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”.

Tầm vóc mới, vị thế mới

Sau Đại thắng mùa xuân 1975, đất nước thống nhất, nhưng gặp rất nhiều khó khăn thời hậu chiến. Cơ chế kế hoạch hóa tập trung thời kỳ chiến tranh không còn phù hợp với giai đoạn xây dựng, phát triển đất nước, kinh tế cả nước rơi vào khủng hoảng. Là “trái tim hồng” của cả nước, Hà Nội đã mạnh dạn đổi mới tư duy, phong cách làm việc, tìm tòi cơ chế, chính sách để khắc phục tình trạng trì trệ, tạo tiền đề để bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội; từng bước thoát khỏi khủng hoảng, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Từ ngày 1/8/2008, thành phố Hà Nội mở rộng địa giới hành chính để đáp ứng nhu cầu xây dựng Thủ đô trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đưa thành phố Hà Nội phát triển xứng tầm là Thủ đô của Việt Nam - một đất nước có 100 triệu dân trong tương lai gần và 120 triệu dân trong tương lai không xa. Đây là cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác tổ chức khi hợp nhất. Nhưng với truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo, Đảng bộ thành phố đã từng bước tháo gỡ từng “nút thắt”, tạo sự ổn định, đưa kinh tế Thủ đô luôn tăng trưởng cao hơn đáng kể so với mức bình quân chung cả nước. Diện mạo đô thị thay đổi tích cực. An sinh xã hội được bảo đảm.

Hà Nội luôn xứng đáng là trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia, trái tim của cả nước, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế. Thành phố có nhiều đổi mới, sáng tạo, luôn gương mẫu, đi đầu trong thực hiện các chủ trương, đường lối và sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương. Hà Nội không chỉ là tấm gương, nơi đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước gửi trọn niềm tin yêu và hy vọng, nhất là trong lúc khó khăn, thử thách; mà còn thực sự là một cực tăng trưởng, nguồn cảm hứng cho vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước. Quy mô nền kinh tế Thủ đô năm 2024 gấp khoảng 100 lần những năm đầu đổi mới, đạt gần 59 tỷ USD, chiếm hơn 1/10 quy mô kinh tế cả nước.

Theo TS Nguyễn Văn Phong - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, qua 95 năm xây dựng và phát triển, Thủ đô Hà Nội có thế và lực đã đổi thay, lớn mạnh hơn trước nhiều. Đặc biệt sau khi mở rộng địa giới hành chính, Hà Nội có tiềm năng phát triển mới: rộng lớn về đất đai và nguồn nhân lực; đa dạng về khả năng quy hoạch hạ tầng và phát triển kinh tế; vững vàng về quốc phòng, an ninh; phong phú về bản sắc, truyền thống văn hóa...

Bên cạnh các cơ hội lớn, Hà Nội cũng đối mặt với nhiều thách thức đặt ra. Tình hình mới đòi hỏi Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Nội phải tranh thủ cơ hội, vượt qua thách thức, phát huy tiềm năng và lợi thế, không ngừng nâng cao vị thế Thủ đô như Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị "về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045", xác định “tạo bước chuyển có tính đột phá trong huy động sức mạnh tổng hợp, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của Thủ đô, kết hợp với nguồn lực của cả nước và nguồn lực quốc tế, xây dựng và phát triển Thủ đô thực sự xứng đáng là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trái tim của cả nước; trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế; Xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, an ninh, an toàn; phát triển nhanh, bền vững, có sức lan toả để thúc đẩy vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển”.

(Còn nữa)