Xu hướng "trẻ hóa" lao động khiến người trên 35 tuổi khủng hoảng, đặc biệt là trong lĩnh vực này
Giới trẻ Trung Quốc đang đối mặt với thị trường việc làm khắc nghiệt nhất trong nhiều thập kỷ qua, bằng cấp đại học dần mất giá trị và nỗi lo bị sa thải luôn thường trực, ngay cả khi tuổi đời còn rất trẻ. "Lời nguyền" 35 tuổi dường như đang bao trùm thị trường lao động, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ.
Từng dòng tin tức về làn sóng sa thải trong ngành công nghệ Trung Quốc khiến người ta không khỏi lo lắng. Giữa tâm điểm của cơn bão này chính là những lao động lớn tuổi, những người đang phải đối mặt với "lời nguyền" 35 tuổi đầy nghiệt ngã.
Gần đây, một mẩu quảng cáo tuyển dụng của một siêu thị tại Trung Quốc đã vô tình chạm đến nỗi đau đáu của rất nhiều người. Theo đó, siêu thị này chỉ tuyển nhân viên thu ngân trong độ tuổi từ 18 đến 30. Thông tin này ngay lập tức thu hút sự chú ý của dư luận, trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội Weibo với hàng trăm triệu lượt xem và bình luận. Nhiều người bày tỏ sự lo lắng, bất an trước thực trạng "30 tuổi đã bị đào thải". Một cư dân mạng bình luận: "Dù chưa đến lượt mình nhưng đọc xong vẫn thấy xót xa, rất nhiều nơi tuyển dụng cũng ghi rõ 35+ miễn hỏi, như vậy thì sống sao?"
Câu chuyện của Lão Bái, một cựu lập trình viên 34 tuổi, là một minh chứng rõ nét cho thực trạng phũ phàng này. Từng nắm giữ vị trí ổn định tại "gã khổng lồ" công nghệ Kuaishou, Lão Bái bỗng chốc mất việc chỉ vài tháng trước sinh nhật tuổi 35. Chia sẻ với tờ Financial Times, Lão Bái cho biết anh đã vô cùng sốc và lo lắng khi chứng kiến một đồng nghiệp 35 tuổi bị sa thải. Lão Bái nhớ lại: "Tôi đã rất sốc và lo lắng. Tôi nhận ra tình hình của chúng tôi rất giống nhau, và điều tương tự sẽ sớm xảy ra với tôi." Quả đúng như vậy, chỉ vài tháng sau, Lão Bái cũng nhận được thông báo nghỉ việc trong đợt tái cơ cấu của công ty.
Theo tìm hiểu của tờ Financial Times, Kuaishou đang có kế hoạch tinh giản đội ngũ nhân viên, nhắm mục tiêu vào những người ở độ tuổi 35, bất chấp vị trí hay kinh nghiệm. Năm nhân viên hiện tại và trước đây của Kuaishou, những người nắm rõ kế hoạch này, đã xác nhận thông tin trên.
"Lời nguyền" 35 tuổi không chỉ là nỗi ám ảnh của riêng Lão Bái mà còn là thực trạng chung của ngành công nghệ Trung Quốc. Theo một khảo sát vào năm 2021 của Maimai, mạng xã hội việc làm lớn nhất Trung Quốc, độ tuổi trung bình của nhân viên tại các "ông lớn" công nghệ như JD, Meituan, Xiaomi dao động từ 27 đến 33. Trong đó, nhân viên Alibaba có độ tuổi trung bình là 31, Tencent là 29, Baidu là 30, ByteDance và Pinduoduo là 27, và Kuaishou là 28.
Một khảo sát khác của Lagou, nền tảng tuyển dụng trực tuyến, cho thấy 87% lập trình viên "cực kỳ lo lắng" về việc bị sa thải hoặc khó tìm việc sau 35 tuổi. Thực tế, một khi đã mất việc ở độ tuổi này, việc tìm kiếm cơ hội mới là vô cùng khó khăn. Một lập trình viên 38 tuổi vừa bị sa thải từ một tập đoàn gọi xe lớn cho biết: "Thị trường việc làm hiện rất tệ, thậm chí còn tệ hơn năm ngoái, đặc biệt là đối với những kỹ sư lớn tuổi như tôi."
Nền kinh tế suy thoái, chính sách siết chặt quản lý của chính phủ, cùng với áp lực cạnh tranh khốc liệt đã khiến làn sóng sa thải trong ngành công nghệ Trung Quốc ngày càng gia tăng. Theo báo cáo tài chính mới nhất, giá cổ phiếu của Kuaishou đã giảm 88% kể từ khi niêm yết tại Hong Kong vào năm 2021. Từ tháng 12/2021 đến tháng 6/2023, công ty này đã cắt giảm 16% tổng số nhân viên, tương đương khoảng 4.480 người.
Giáo sư kinh tế Zhu Tian của trường Kinh doanh Trung Âu (CEIBS) nhận định: "Chúng ta đang ở trong thời kỳ suy thoái kinh tế. Nếu bạn nói chuyện với 10 người, 7 người sẽ nói rằng 'năm nay chúng tôi đã trải qua một năm tồi tệ'."
Xu hướng tuyển dụng "trẻ hóa" đang ngày càng phổ biến tại Trung Quốc, không chỉ riêng ngành công nghệ mà còn lan rộng sang nhiều lĩnh vực khác. Nhiều ý kiến cho rằng, nguyên nhân xuất phát từ việc các công ty e ngại lao động lớn tuổi thường vướng bận gia đình, ít chịu được áp lực công việc cao.
