Hiểu rõ thêm về đề xuất ưu tiên mua nhà ở xã hội với nam giới không vợ, có 2 con
Dự thảo Luật Dân số đề xuất ưu tiên nhà ở xã hội cho một số nhóm người. Luật sư cảnh báo cần lường trước rủi ro bị lợi dụng khi thẩm tra và thông qua luật.
Trong Dự thảo Luật Dân số đang được Quốc hội xem xét, một nội dung nổi bật thu hút nhiều sự chú ý là đề xuất ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với hai nhóm đối tượng: Phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Đây là quy định mới nhằm mở rộng nhóm được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, bên cạnh các đối tượng truyền thống như người có công với cách mạng, người khuyết tật, thân nhân liệt sĩ…
Trao đổi với PV Lao Động, luật sư Nguyễn Văn Đỉnh - Chuyên gia pháp lý bất động sản, đã có những phân tích cụ thể về quy định này.
Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh phân tích, mục đích của chính sách này trước hết nhằm duy trì mức sinh thay thế. Theo dự thảo Luật Dân số cũng như quy định của Pháp lệnh Dân số hiện hành, mức sinh thay thế là mức sinh bình quân trong toàn xã hội khi mỗi cặp vợ chồng có hai con. Việt Nam đang đứng trước thách thức mức sinh suy giảm, kéo theo nguy cơ già hóa dân số diễn ra nhanh hơn dự báo. Vì vậy, việc khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con được xem là nhiệm vụ lâu dài và cần có sự hỗ trợ thiết thực từ chính sách.
Tại Điều 8 của dự thảo Luật Dân số, cơ quan soạn thảo nhấn mạnh việc được ưu tiên trong truyền thông, vận động, giáo dục về kết hôn và sinh con để duy trì mức sinh thay thế.
Các biện pháp cụ thể nhằm duy trì mức sinh thay thế được đề xuất tại Điều 13 gồm: Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai (phụ nữ được nghỉ thêm một tháng, nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc); hỗ trợ tài chính cho phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, phụ nữ sinh sống tại địa phương có mức sinh thấp; đồng thời ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Dự thảo Luật Dân số cũng đề xuất sửa điểm đ khoản 1 Điều 79 Luật Nhà ở hiện hành để quy định rõ nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con và nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết được ưu tiên thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội, bên cạnh những đối tượng truyền thống như người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ hay người khuyết tật…
Tức là, nếu quy định này được thông qua, nhóm bố đơn thân nuôi hai con sẽ có cơ hội tiếp cận tốt hơn với nhà ở xã hội mà không phải “xếp hàng” chờ đợi quá lâu.
Theo luật sư Nguyễn Văn Đỉnh, có một số vấn đề cần lưu ý khi triển khai chính sách này. Thứ nhất, dự thảo chỉ ưu tiên hỗ trợ nhà ở xã hội đối với nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết, nên trường hợp nam giới nhận con nuôi sẽ không thuộc diện được ưu tiên. Trong khi đó, thực tế những “bố đơn thân” đang ngày càng nhiều hơn, dẫn tới nhu cầu về chính sách hỗ trợ cũng gia tăng.
Thứ hai, việc áp dụng chính sách cần được tính toán kỹ để tránh nảy sinh những hệ quả không mong muốn. Một trong những lo ngại được đặt ra là liệu chính sách có tạo ra khe hở cho tình trạng ly hôn giả nhằm rơi vào nhóm được ưu tiên hay không. Dù đây mới chỉ là giả định, nhưng theo luật sư Đỉnh, nhà làm luật không thể bỏ qua rủi ro này trong quá trình thẩm tra, thảo luận trước khi xem xét thông qua luật.
Như vậy có thể thấy, việc mở rộng hỗ trợ nhà ở xã hội nhằm tạo điều kiện để người dân yên tâm sinh đủ 2 con là mục tiêu tích cực. Tuy nhiên, mọi quy định đi vào cuộc sống đều cần cơ chế kiểm soát chặt chẽ, xác định đúng đối tượng, tránh bị lợi dụng, đồng thời phải bảo đảm phù hợp với nguồn lực thực thi của địa phương. Chỉ khi đó, chính sách mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần hỗ trợ an sinh và ổn định dân số bền vững trong thời gian tới.
