Giáo viên nêu đề xuất về thống nhất sách giáo khoa và sắp xếp lại trường đại học

Ngày 22.8.2025 của Bộ Chính trị ra Nghị quyết 71 nhằm đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đó là bước đổi mới mạnh mẽ thể chế, tạo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho phát triển giáo dục và đào tạo...

Là một giáo viên lâu năm trong ngành giáo dục, tôi rất tâm đắc Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị và đưa ra hai đề xuất như sau:

Thống nhất một bộ sách toán bậc THPT

Ai cũng biết nội dung của ba bộ sách giáo khoa đảm bảo tính khoa học, hiện đại và thiết thực. Nó phù hợp với định hướng phát triển giáo dục đào tạo học sinh của mỗi địa phương; đồng thời thể hiện rõ năng lực chung của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục với từng địa phương. Ngoài tính kế thừa, nội dung còn gắn với thực tế cuộc sống và phù hợp với văn hóa, lịch sử, địa lí của mỗi địa phương.

Ba bộ sách giáo khoa được trình bày khoa học, rõ ràng, hấp dẫn, dễ hiểu, tạo hứng thú cho học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học và tâm lí lứa tuổi học sinh qua từng bài học, đồng thời đảm bảo các yêu cầu cần đạt của chương trình, có tính giáo dục và thẩm mĩ cao; giúp giáo viên dễ dạy, lựa chọn phương án, hình thức tổ chức và phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Do đó, khi thống nhất thành một bộ sách giáo khoa toán bậc THPT thì Bộ chỉ cần lấy một bộ làm chuẩn và coi đó là cái khung của bài học; từng bài học Bộ chỉ lấy hai bộ sách giáo khoa còn lại đưa ra so sánh nếu thấy cái nào hay hơn thì đưa vào. Cách làm như vậy thì rất nhanh và năm sau đưa vào sử dụng; vòng đời sách phải kéo dài trên 20 năm để khỏi tốn kém.

Tuy nhiên, cá nhân tôi trực tiếp dạy học chương trình toán 10, toán 11 và toán 12 đều nhận thấy lượng kiến thức trong sách giáo khoa của lớp 10 và 11 vẫn còn nặng cho các em học sinh. Mặc dù kiến thức không đào sâu như sách cũ nhưng vẫn khó cho học sinh là do nhiều đơn vị kiến thức. Học sinh học chưa thẩm thấu để hiểu đơn vị kiến thức này thì lại học sang đơn vị kiến thức khác vì đã học xong kiến thức đó rồi. Có những công thức trong chương thống kê học sinh khi học thì nhớ và hết học thì quên vì lằng nhằng khó nhớ, nhưng trong thực tế ta chủ yếu quan tâm đến số trung bình và số trung vị mà ít quan tâm đến các số đặc trưng khác.

Do đó, tôi có một vài ý kiến:

Một là: Đối với chương trình toán lớp 10 để nhẹ nhàng cho học sinh thì nên cân nhắc bỏ bài Hypebol và bài Parabol. Đối với chương trình toán 11 để nhẹ nhàng cho học sinh thì nên cân nhắc chuyển chương thống kê lên chung chương thống kế của lớp 12, nó liền mạch kiến thức và học sinh mới dễ nhớ. Đối với chương trình toán lớp 12, nên cân nhắc bỏ chương xác suất vì nó khó đối với học sinh, hơn nữa bậc phổ thông không cần học sâu vậy đâu.

Hai là: Lần cải cách này, với phương châm là dạy học theo định hướng phát triển năng lực và hướng học sinh dùng toán học để giải quyết các bài toán thực tế trong đời sống hàng ngày. Mỗi chương nhóm tác giả của ba bộ sách nên giới thiệu một vài đề kiểm tra thường xuyên, giữa kỳ và cuối kỳ để giáo viên tham khảo và nhà trường làm căn cứ chỉ đạo chuyên môn, đồng thời mặt bằng kiến thức giáo viên giữa các vùng miền tiệm cận với nhau hơn.

Ba là: Bỏ các chuyên đề học tập của bộ môn toán vì thực tế giảng dạy ở phổ thông có nhiều điều bất cập. Giáo viên lấy tiết đó nhằm luyện tập cho học sinh là hợp lý.

Sắp xếp lại các trường đại học

Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị yêu cầu sắp xếp lại các trường đại học. Đây là chủ trương đúng đắn và mọi người dân trong cả nước hưởng ứng tích cực. Cá nhân tôi hoàn toàn ủng hộ và đề xuất sáp nhập như sau.

Một là: Bộ Giáo dục và Đào tạo mạnh dạn trình phương án đổi tên đại học quốc gia, đại học vùng thành Viện đại học để khỏi nhầm lẫn với tên Trường đại học: Cụ thể thành lập các Viện đại học gồm: Viện đại học Hà Nội, Viện đại học Thái Nguyên, Viện đại học Vinh, Viện đại học Huế, Viện đại học Đà Nẵng, Viện đại học Tây Nguyên, Viện đại học Sài Gòn và Viện đại học Cần Thơ.

Bộ Giáo dục quản lý các Viện đại học, còn những trường Đại học năm riêng lẻ ở các tỉnh không sáp nhập được thì chuyển về cho địa phương quản lý nhưng Bộ phối hợp để thanh kiểm tra nhằm đảm bảo chất lượng trong đào tạo.

Hai là: Mỗi Viện đại học thì có nhiều trường đại học và có nhiều trung tâm nghiên cứu. Đối với Viện đại học Hà Nội và Viện đại học Sài Gòn có quy mô từ 35 trường đại học đến 50 trường đại học. Các viện đại học còn lại có quy mô từ 5 trường đại học đến 20 trường đại học.

Tất cả các trường công (kể cả trường do địa phương quản lý) trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đều sáp nhập vào Viện đại học Sài Gòn. Tất cả các trường công (kể cả trường do địa phương quản lý) trên địa bàn thủ đô Hà Nội đều sáp nhập vào Viện đại học Hà Nội. Trong mỗi Viện đại học có những trường đại học có chức năng đào tạo giống nhau thì sáp nhập lại với nhau. Đổi tên các trường đại học cho dễ nhớ như: Đại học kỹ thuật, Đại học sư phạm, Đại học kinh tế, Đại học luật, Đại học ngân hàng, Đại học nông nghiệp,…

Ba là: Mỗi trường đại học có rất nhiều khoa. Tất cả những ngành nghề của các trường đào tạo giống nhau đều quy về một khoa và giao một trường quản lý. Tôi xin đơn cử ngành ngôn ngữ Anh là có nhiều trường đào tạo thì khi sáp nhập sẽ đưa về khoa ngoại ngữ của trường đại học sư phạm quản lý.

Bốn là: Bộ Giáo dục chỉ bổ nhiệm viện trưởng, viện phó của các viện đại học và chỉ quản lý về hành chính. Viện trưởng bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường đại học và giám đốc các trung tâm nghiên cứu. Hiệu trưởng bổ nhiệm trưởng khoa và phó khoa của trường mình. Mỗi viện đại học có trách nhiệm về học thuật của viện mình.