Số lượng doanh nghiệp tăng nhưng áp lực rút lui vẫn lớn

So với tháng 9, chỉ tiêu doanh nghiệp và vốn đều tăng, tuy lao động giảm nhẹ. Đáng chú ý, so với cùng kỳ năm trước, số doanh nghiệp tăng mạnh 26,5%, vốn tăng 12,3% và lao động tăng 16,3%, cho thấy mức độ phục hồi đáng kể của hoạt động kinh tế.

Mặc dù vậy, vốn đăng ký bình quân trên mỗi doanh nghiệp trong tháng 10 chỉ đạt 9,6 tỷ đồng, giảm so với tháng trước và cùng kỳ. Điều này có thể phản ánh xu hướng doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tỷ trọng lớn, hoặc doanh nghiệp mới thận trọng hơn về quy mô đầu tư trong bối cảnh thị trường còn biến động. Bên cạnh đó, việc có 11,6 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động cho thấy luồng sinh khí mới đang trở lại nền kinh tế.

Song song với sự gia tăng doanh nghiệp thành lập mới, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong tháng 10 cũng tăng. Có hơn 6.000 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh, hơn 6.700 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể và 4.536 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể. Tỷ lệ tăng ở cả ba nhóm so với tháng trước và cùng kỳ phản ánh môi trường cạnh tranh khốc liệt và sức ép về chi phí, thị trường tiêu thụ, lãi vay và khả năng tiếp cận vốn.

Tính chung 10 tháng năm 2025, cả nước có 162,9 nghìn doanh nghiệp thành lập mới với tổng vốn đăng ký 1.592,7 nghìn tỷ đồng. Tốc độ tăng tương ứng từ 18% đến hơn 21% cho thấy nền kinh tế đang có xu hướng mở rộng trở lại sau thời gian dài chịu ảnh hưởng của biến động kinh tế và thị trường toàn cầu. Lao động đăng ký cũng tăng 18,6%, tạo thêm nguồn việc làm, tác động tích cực đến tăng trưởng xã hội.

Điểm nhấn đáng chú ý là tổng số vốn bổ sung vào nền kinh tế đạt tới 5,2 triệu tỷ đồng, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Con số này phản ánh hoạt động tăng vốn của doanh nghiệp đang rất mạnh, có thể nhằm mở rộng quy mô, chuyển đổi mô hình hoặc đầu tư chiều sâu. Điều này kỳ vọng tạo động lực mới thúc đẩy tăng trưởng năng suất và hiệu quả kinh doanh trong thời gian tới.

Ngoài số lượng doanh nghiệp thành lập mới, có tới 92,9 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng hơn 40% so với năm trước. Điều này cho thấy một bộ phận doanh nghiệp tạm ngừng trước đây đã nhìn thấy cơ hội phục hồi hoặc môi trường kinh doanh hiện nay đã thuận lợi hơn. Tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại đạt 255,9 nghìn doanh nghiệp, bình quân 25,6 nghìn doanh nghiệp mỗi tháng, một tín hiệu tích cực.

Phân theo khu vực kinh tế, khu vực dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất với 124,8 nghìn doanh nghiệp mới, tiếp đến là công nghiệp và xây dựng với 36,6 nghìn doanh nghiệp. Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có 1.534 doanh nghiệp. Điều này phản ánh đúng xu hướng dịch chuyển cơ cấu kinh tế của Việt Nam sang khu vực dịch vụ, tuy nhiên khu vực sản xuất vẫn giữ vai trò động lực tăng trưởng và cần được tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ.

Ở chiều ngược lại, trong 10 tháng năm 2025, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh là 105,4 nghìn doanh nghiệp, tăng đáng kể. Dù số doanh nghiệp chờ giải thể giảm nhẹ nhưng số doanh nghiệp giải thể hoàn tất lại tăng hơn 54%. Bình quân mỗi tháng có 19,1 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Những con số này cho thấy bài toán môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh vẫn là thách thức lớn.

Sự gia tăng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động là tín hiệu tích cực, song việc nhiều doanh nghiệp rời thị trường nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục cải thiện thể chế, giảm chi phí, cải thiện tiếp cận vốn và mở rộng thị trường tiêu thụ. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cần đồng bộ và thực chất hơn, hướng đến bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong dài hạn.