Đa hướng làm giàu trong xây dựng nông thôn mới ở Lạng Sơn

Ở nhiều địa phương, nhất là các xã miền núi, nơi điều kiện tự nhiên còn nhiều khó khăn, kinh tế còn manh mún, mô hình HTX đã trở thành điểm tựa quan trọng để tập hợp nông dân, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường.

Nền tảng cho nông thôn mới

Chính từ những bước đi quyết liệt này, kinh tế nông thôn tỉnh Lạng Sơn không chỉ khởi sắc mà còn hình thành một nền tảng phát triển bền vững, đồng bộ, có chiều sâu, góp phần hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới và nâng tầm vị thế sản phẩm bản địa.

Tại xã Mẫu Sơn, một trong những địa bàn tiêu biểu của tỉnh trong xây dựng nông thôn mới, chương trình OCOP không chỉ khơi dậy tiềm năng vốn có mà còn định hình tư duy sản xuất hàng hóa của người dân.

HTX Nông trang sinh thái Mẫu Sơn, ra đời năm 2020 tại thôn Bó Pằm, là ví dụ điển hình. Khi tham gia OCOP, HTX được định hướng phải chuẩn hóa quy trình sản xuất, bảo đảm an toàn thực phẩm, xây dựng câu chuyện sản phẩm, nhãn mác, bao bì và mở rộng kênh quảng bá.

Sự hỗ trợ của chính quyền xã, Liên minh HTX tỉnh và các phòng chuyên môn đóng vai trò rất quan trọng, từ thiết kế logo, xây dựng bộ nhận diện đến hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ. Chỉ sau vài năm, HTX đã có 5 sản phẩm đạt OCOP 3 sao, giá trị sản phẩm tăng 30–50% và sức tiêu thụ ngày càng mở rộng. Đây không chỉ là thành công của riêng một HTX mà còn là minh chứng rõ nét cho hướng đi đúng của chương trình OCOP trong quá trình xây dựng nông thôn mới.

Cùng tại Mẫu Sơn, HTX Thành Lộc cũng cho thấy cách làm mới khi đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất con giống đặc sản của địa phương. HTX đã tạo dựng thương hiệu uy tín nhờ chủ động nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới để phát triển giống gà 6 ngón Mẫu Sơn, một sản phẩm mang giá trị văn hóa và kinh tế.

Từ năm 2022 đến nay, hai sản phẩm chủ lực của HTX gồm gà 6 ngón Mẫu Sơn và gà Lục Đinh Núi Tuyết đã được công nhận OCOP lần lượt hạng 3 sao và 4 sao, tạo đầu ra ổn định với khoảng 300–500 con gà thương phẩm mỗi tháng. Hiệu quả kinh tế của HTX tăng cao, người dân có thêm việc làm, Mẫu Sơn có thêm những sản phẩm đặc trưng đóng góp vào các tiêu chí thu nhập và tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới.

Lan tỏa mạnh mẽ

Không chỉ có Mẫu Sơn, nhiều HTX trên toàn tỉnh Lạng Sơn đang tiên phong trong phát triển sản phẩm OCOP, nâng giá trị nông sản và lan tỏa mô hình kinh tế hợp tác, qua đó đóng góp ngày càng tích cực vào xây dựng nông thôn mới tại địa phương.

Điển hình, HTX Dịch vụ và sản xuất nông nghiệp Đồng Bành (xã Chi Lăng, nay là xã Thất Khê), thành lập năm 2021, đã tận dụng lợi thế vùng nguyên liệu na Chi Lăng, sản phẩm nổi tiếng của tỉnh, để chuẩn hóa quy trình sản xuất theo VietGAP, đầu tư bao bì, nhãn mác và xây dựng thương hiệu.

Nhờ quyết tâm của HTX và sự hướng dẫn của ngành chức năng, cùng sự đồng hành của Liên minh HTX tỉnh, na Chi Lăng đã đạt OCOP 3 sao năm 2021 và 4 sao năm 2022. Sản lượng đạt khoảng 200 tấn mỗi năm, giá trị lên đến 7 tỷ đồng, đưa thương hiệu na Chi Lăng có mặt ở khắp thị trường lớn cả trong Nam ngoài Bắc.

Những bước tiến vượt bậc của các HTX không chỉ nâng giá trị sản phẩm mà còn góp phần thực hiện tiêu chí thu nhập, mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững cho nhiều hộ dân tại địa phương.

Nhiều địa phương ở Lạng Sơn đang hướng tới nông thôn mới kiểu mẫu, giàu đẹp hơn (Ảnh: BLS).

Trong khi đó, tại xã Ba Sơn, HTX Dịch vụ vận tải Ba Sơn cũng chứng minh vai trò tiên phong trong phát triển kinh tế nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới, khi mạnh dạn đầu tư vào sản xuất mắc ca, loại cây trồng mới nhưng đầy tiềm năng. Năm 2024, được ngành nông nghiệp hỗ trợ thiết kế logo, mã vạch truy xuất nguồn gốc và hoàn thiện hồ sơ OCOP, sản phẩm “Hạt macca Hải Đăng” của HTX đã đạt chứng nhận 3 sao.

Với khoảng 4 tấn sản lượng mỗi năm và giá trị gần 1 tỷ đồng, HTX không chỉ tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương mà còn minh chứng rằng việc ứng dụng công nghệ, chuẩn hóa chất lượng hoàn toàn có thể giúp sản phẩm miền núi cạnh tranh trên thị trường rộng lớn.

Hướng tới nông thôn giàu đẹp 

Điểm đáng chú ý là trong quá trình phát triển sản phẩm OCOP, vai trò của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn ngày càng rõ nét. Không chỉ hỗ trợ về chính sách, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn còn tham gia sâu vào hướng dẫn, đào tạo kỹ thuật, xúc tiến thương mại, hỗ trợ tem truy xuất nguồn gốc và chuẩn hóa bao bì sản phẩm.

Từ năm 2024 đến nay, cùng với sự tham gia của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn, toàn tỉnh đã được hỗ trợ trên 25.710 tem truy xuất, hơn 63.700 bao bì, 22.700 tem nhãn và nhiều chương trình tập huấn về VietGAP, an toàn thực phẩm, chuyển đổi số.

Những hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn giúp HTX giảm chi phí sản xuất, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường, mở rộng kênh tiêu thụ, qua du lịch sinh thái và sàn thương mại điện tử, và từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây chính là yếu tố then chốt giúp Lạng Sơn phát triển 231 sản phẩm OCOP từ 3 đến 4 sao, trong đó có gần 40% chủ thể là HTX, con số khẳng định vai trò nòng cốt của khu vực kinh tế hợp tác.

Cùng với phát triển sản phẩm, phong trào xây dựng nông thôn mới trên toàn tỉnh cũng diễn ra sôi nổi với sự tham gia của người dân và các tổ chức đoàn thể. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” đã thu hút sự hưởng ứng rộng rãi, người dân hiến trên 1 triệu m² đất và đóng góp hơn 1 triệu ngày công để làm đường, xây dựng công trình công cộng. Đây là nền tảng quan trọng để hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới, giúp bình quân mỗi xã đạt 10,93 tiêu chí vào tháng 9/2025 và dự kiến đạt 11,47 tiêu chí cuối năm 2025.

Từ thực tiễn Lạng Sơn có thể thấy rõ chương trình OCOP không chỉ là động lực kinh tế đơn thuần mà còn là công cụ để các HTX đổi mới mô hình hoạt động, nâng cao giá trị sản xuất, gắn kết người dân, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Quan trọng hơn, các HTX đang trở thành hạt nhân dẫn dắt trong xây dựng nông thôn mới, từ tổ chức sản xuất, tạo sinh kế bền vững đến xây dựng thương hiệu và kết nối thị trường. Sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương tiếp tục đóng vai trò quyết định để khu vực kinh tế hợp tác phát huy hơn nữa tiềm năng.

Trong bối cảnh Lạng Sơn đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, nhiệm vụ đặt ra là tiếp tục củng cố, phát triển các HTX theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp và ứng dụng công nghệ cao. Việc nâng sao OCOP, đa dạng hóa sản phẩm, đẩy mạnh liên kết chuỗi và kết nối tiêu thụ qua thương mại điện tử cần được xem là nhiệm vụ trọng tâm. Khi HTX mạnh, nông thôn mới bền vững, sản phẩm bản địa có thương hiệu, đời sống người dân sẽ thực sự được nâng lên.

Nhật Minh