Giải ngân đầu tư công năm 2025: Quyết tâm về đích 100% kế hoạch vốn

Thách thức trong bối cảnh chuyển giao nhiệm vụ

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương, trở ngại lớn nhất đến từ việc tổ chức lại bộ máy chính quyền cơ sở. Một số vị trí then chốt như kế toán, cán bộ quản lý dự án tại cấp xã chưa được kiện toàn, khiến thủ tục dự án và thanh quyết toán bị chậm. Việc điều chỉnh dự án cho phù hợp với mô hình chính quyền mới cũng mất thời gian. Đáng chú ý, dù đã có hướng dẫn chi tiết từ Trung ương, mỗi địa phương lại phát sinh vướng mắc riêng, song các xã đã nỗ lực khắc phục để duy trì tiến độ.

Bên cạnh đó, vướng mắc liên quan đến phân bổ vốn khi đến nay vẫn còn khoảng 38.500 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa được phân bổ do nhiều dự án chưa hoàn tất thủ tục, phê duyệt hoặc phải xem xét lại sau sáp nhập. Một số Bộ, ngành và địa phương đề xuất điều chỉnh, giảm kế hoạch vốn vì không còn nhu cầu với một số dự án đặc thù.

Cũng theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, khâu tổ chức thực hiện gồm giải phóng mặt bằng, biến động giá nguyên vật liệu, thủ tục kéo dài và yếu tố khách quan như thời tiết cũng ảnh hưởng đến việc giải ngân vốn đầu tư công. Bởi, sau sáp nhập, nhiều địa phương cùng tồn tại hai đến ba quy hoạch. Do đó, để tháo gỡ, Chính phủ đã ban hành nghị quyết yêu cầu khẩn trương rà soát, điều chỉnh, hợp nhất quy hoạch, tạo cơ sở pháp lý rút ngắn thủ tục, kịp thời phục vụ triển khai dự án.

Thực tế tại nhiều địa phương xuất hiện những “nút thắt” cụ thể. Hà Nội thừa nhận tiến độ nhiều dự án hạ tầng trọng điểm chậm do vướng mắc giải phóng mặt bằng và thủ tục điều chỉnh dự án.

Cả hệ thống cùng quyết liệt hành động

Mặc dù còn nhiều trở ngại, song Chính phủ, các Bộ, ngành cùng địa phương đều khẳng định quyết tâm tập trung cao độ cho công tác chỉ đạo, coi giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Bên cạnh việc chỉ ra khó khăn, các địa phương cũng công khai cam kết giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn năm 2025.

Bộ Xây dựng đã tăng tốc giải ngân trong tháng 8/2025 bằng loạt giải pháp cụ thể như: Tháo gỡ thủ tục đầu tư; đẩy nhanh giải phóng mặt bằng; yêu cầu nhà thầu tăng ca thi công; phối hợp nghiệm thu, thanh toán nhanh khối lượng hoàn thành; rà soát điều chuyển vốn khỏi các dự án giải ngân chậm…

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2025, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đã nhấn mạnh, nhiệm vụ giải ngân năm 2025 là rất nặng nề, do khối lượng còn lại phải thực hiện trong những tháng cuối năm còn lớn. Do đó, muốn đạt mục tiêu, từng Bộ, ngành, địa phương phải hành động quyết liệt, chủ động tháo gỡ khó khăn ngay tại cơ sở.

Đồng thời, Thứ trưởng cũng lưu ý, kết quả giải ngân phụ thuộc vào sự vào cuộc đồng bộ từ chuẩn bị đầu tư, tổ chức thực hiện đến quyết toán vốn. Đây là chuỗi công việc liên thông; một khâu ách tắc sẽ ảnh hưởng toàn bộ tiến độ. Vì vậy, không nên chỉ nhìn vào tỷ lệ giải ngân hiện tại để đánh giá mà cần tính đến nỗ lực đang triển khai.

Tại công điện số 159/CĐ-TTg ngày 7/9/2025 về định hướng chỉ đạo, điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tập trung cao độ, phấn đấu đến hết quý III/2025 tỷ lệ giải ngân tối thiểu đạt khoảng 60% kế hoạch và cả năm đạt 100% kế hoạch vốn. Đây vừa là mục tiêu, vừa là mệnh lệnh hành động cho toàn hệ thống.

Thông điệp xuyên suốt từ Chính phủ và Bộ Tài chính là không “khoan nhượng” với tình trạng trì trệ, né tránh trách nhiệm. Các dự án chậm giải ngân không rõ lý do sẽ bị xử lý nghiêm, thậm chí điều chuyển vốn cho dự án khác. Cùng với đó, cần tiếp tục cải thiện khâu chuẩn bị đầu tư, đẩy nhanh phê duyệt và điều chỉnh dự án, đơn giản hóa thủ tục thanh toán vốn để rút ngắn thời gian giải ngân.