Câu chuyện “gạo sóc miên”

Đọc báo cũng thấy đưa tin: “Người Việt ăn gạo... Campuchia”, “Gạo Sóc Miên Campuchia sạch ngon giá rẻ tràn xuống đồng bằng sông Cửu Long”.

Rồi như nhiều loại thông tin khác, cũng có những băn khoăn nghi ngờ, có những lý giải thế này, thế nọ. Nào là, có phải tất cả đều là gạo có nguồn gốc từ nước bạn với những thương hiệu như Móng Chim, Sa Mơ, Huyết Rồng không, hay là “treo đầu dê, bán thịt chó”. Nào là, có thật là lúa mùa không có dùng thuốc không...

Nhưng nói gì thì nói, sâu thẳm trong câu chuyện này, là muốn đề cập đến “điểm liệt” của hạt lúa, nói rộng ra là nông sản Việt, trong bối cảnh cạnh tranh hội nhập. Đó là chi phí sản xuất cao, chất lượng thấp và nhất là không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Bà con mình sản xuất ra hạt gạo, củ khoai, trái quýt, trái cam, trái nhãn, trái xoài, con cá, con tôm, con heo, con gà... mà ngay chính mình còn ngán ngại sử dụng thì làm sao tạo dựng được niềm tin cho người tiêu dùng, nhất là cạnh tranh ở các thị trường khó tính nhưng giá bán được cao. Đây lại là điều cốt tử để hướng tới quy trình tất yếu “truy xuất nguồn gốc”, rồi còn đăng ký “chỉ dẫn địa lý” và tiến tới “xây dựng thương hiệu” cho từng loại nông sản trong thời kỳ hội nhập ngày càng sâu rộng.

Ai đó nói vui rằng “Thương hiệu là cái hiệu mà người ta thương”. Bà con nông dân mình chắc thừa biết rằng sử dụng các chất cấm, lạm dụng các loại thuốc, hóa chất sẽ có hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Thì đó, khi bà con phun tưới các loại phân, thuốc... đã phải mang khẩu trang kia mà! Nhưng thật buồn, thật đáng trách, vì lợi nhuận và cả vì sự ích kỷ, một bộ phận người sản xuất cố tình vượt qua những quy định của ngành chuyên môn, chà đạp lên trên những quy tắc đạo đức của con người, nhẫn tâm thu về những khoản lợi nhuận trên sinh mạng của người khác, của đồng loại. Người sản xuất không biết trân trọng nông sản mình làm ra thì làm sao bắt người tiêu dùng phải trân trọng, phải bỏ ra đồng tiền để mua một sản phẩm mà chất lượng luôn là một dấu hỏi lớn.

“Một con ngựa đau, cả tàu không ăn cỏ” là triết lý bao đời nay nhắc nhở về mối quan hệ giữa mỗi cá nhân với cộng đồng và cộng đồng với mỗi cá nhân. Một khi bà con lạm dụng các chất độc hại, bà con có nghĩ rằng mình đang đào huyệt chôn đồng loại của mình và rồi cũng tự chôn chính mình?

Khi tiếp xúc với lãnh đạo, bà con mình hay than thở về giá cả nông sản bấp bênh, tiêu thụ không ổn định. Bà con cũng có phần trách cứ chính quyền thiếu quan tâm quảng bá nông sản giúp người sản xuất. Nhưng giá cả ổn định sao được khi chất lượng nông sản thì phập phù, do chứa đầy dư lượng độc hại? Quảng bá sao được khi chính người làm ra nông sản cũng không dám sử dụng?

Gần đây, ở xã Thường Thới Tiền, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp, có chàng trai 9X Võ Văn Tiếng dám đột phá vào những tồn tại năm này qua năm khác, vụ này đến vụ kia. Tiếng dám dấn thân sản xuất “lúa sạch”, canh tác không dùng phân bón, không phun thuốc trừ sâu. Quy mô còn nhỏ lắm, chỉ mới hai héc ta thôi, nhưng ý tưởng, tấm lòng và niềm đam mê đó cần được ghi nhận như là sự dũng cảm chấp nhận mở ra con đường mới, con đường hướng đến cam kết và hành động thật sự vì một nền nông nghiệp xanh và sạch. Đó chỉ là một đốm lửa nhỏ thôi nhưng nếu biết vun đắp, thổi vào đó những làn hơi hỗ trợ của chính quyền, các doanh nghiệp và tất cả chúng ta sẽ làm chuyển biến, làm thay đổi cách sản xuất có quá nhiều “điểm liệt” hiện nay.

Dẫu biết rằng, quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm là trách nhiệm của chính quyền, nhưng bà con mình cần tôn trọng đạo đức trong sản xuất, đó là “nồi cơm” của bà con. Hội nông dân và người dân cũng phải thể hiện trách nhiệm trong đấu tranh ngăn ngừa tình trạng đáng buồn này bấy lâu nay, bởi vì, một khi chúng ta im lặng thì chúng ta cũng không vô can, thậm chí là tiếp tay cho cái xấu, và cái phi đạo đức cứ mãi tồn tại.

Xích Lô