Lộ trình ngăn chặn ô nhiễm nhựa sử dụng một lần ở Việt Nam

Nghiên cứu cho thấy, chất thải nhựa là loại chất thải phổ biến nhất được thu gom ở các khu vực ven sông và ven biển, chiếm 94% về số lượng và 71% về trọng lượng. Mười mặt hàng nhựa phổ biến nhất chiếm hơn 80% tổng lượng rác thải nhựa thải ra đường thủy. Hầu hết các mặt hàng này là sử dụng một lần.

Theo Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, tốc độ đô thị hóa và thay đổi lối sống của nhiều người dân Việt Nam là nguyên nhân gây ô nhiễm nhựa trên toàn quốc. Trong đó, đồ nhựa sử dụng một lần là tác nhân lớn gây ra tình trạng ô nhiễm nhựa, nếu giải quyết được vấn đề này, Việt Nam sẽ tạo ra sự khác biệt lớn trong giải quyết ô nhiễm môi trường.

Ước tính, có khoảng 3,1 triệu tấn chất thải nhựa được thải ra trên đất liền ở Việt Nam và ít nhất 10% trong số này đổ ra biển mỗi năm. Chương trình Đối tác Hành động Quốc gia về Nhựa tại Việt Nam (NPAP) cho biết, lượng nhựa trong các tuyến đường thủy có thể tăng gấp đôi vào năm 2030 nếu quy trình thu gom, tái chế và xử lý chất thải hiện tại của đất nước không được cải thiện.

Trong báo cáo Hướng tới Lộ trình quốc gia về nhựa sử dụng một lần tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới đề xuất nỗ lực nhằm chống lại tình trạng ô nhiễm nhựa, thông qua sự kết hợp giữa các công cụ chính sách và cơ chế tài khóa, tiến dần từ hạn chế đến cấm.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, lợi ích của việc loại bỏ dần chất dẻo sử dụng một lần lớn hơn chi phí. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi đòi hỏi cách tiếp cận theo từng giai đoạn để bù đắp thiệt hại cho người sản xuất, trong khi chuẩn bị và tạo ra động lực cho người tiêu dùng và các ngành công nghiệp thay đổi hành vi của họ.

Bắt đầu với khuyến nghị về việc hạn chế nhựa sử dụng một lần trong các cơ sở thực phẩm và trong các sản phẩm vệ sinh của các khách sạn, Ngân hàng Thế giới cũng đề xuất áp dụng thu phí đối với túi nhựa không phân hủy và cốc cà phê mang đi. Lộ trình dần dần hướng tới mục tiêu cấm ống hút nhựa, túi ni lông khó phân hủy và hộp đựng thực phẩm.