Đi tắt đón đầu, ô tô điện Trung Quốc ngày càng được lòng khách châu Âu

Nâng cao mức độ nhận diện

Một số loại xe điện mới nhất, giá rẻ nhất đang được trưng bày trên tầng hai của một trung tâm mua sắm ở thủ đô Copenhagen của Đan Mạch. Chiếc xe được lau chùi sáng bóng, phần đầu xe gắn logo có 3 chữ cãi BYD.

“Đây là xe Trung Quốc à?” một người mua sắm ở trung tâm thương mại hỏi khi dừng lại ở lối vào phòng trưng bày.

“Đúng vậy”, Charlotte Ejlertsen, giám đốc bán hàng nói.

Người mua hàng có tên Michael Christiansen, mím môi và suy nghĩ một chút. Ông cho rằng rất nhiều sản phẩm mà ông dùng hàng ngày được sản xuất tại Trung Quốc, vậy ông có nên tiếp tục lựa chọn một sản phẩm nữa đến từ quốc gia này hay không.

Sau khi chiếm ưu thế về nguyên liệu thô và pin cần thiết cho xe điện, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đẩy mạnh sự hiện diện tại các thị trường mới, đặc biệt là ở châu Âu. Họ xây dựng các phòng trưng bày và ký kết hợp đồng với các đại lý hiện có ở khắp mọi nơi từ Paris (Pháp) đến vùng phía bắc Scandinavia.

Nhưng ở châu Âu, nơi đặt mục tiêu cấm bán ô tô chạy xăng truyền thống vào năm 2035, xe điện Trung Quốc vừa là giải pháp vừa là vấn đề.

Các thương hiệu Trung Quốc sẵn sàng cung cấp thứ mà các nhà sản xuất ô tô nổi tiếng của châu Âu chưa thể sánh được, chính là xe điện giá rẻ dành cho đại chúng. Giống như ở Mỹ, nhiều người tiêu dùng châu Âu đang khao khát một phương tiện giúp họ cắt giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà không phải trả giá cao.

Mặc dù điều đó khiến hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trở nên hấp dẫn nhưng chúng cũng đặt ra mối đe dọa đối với một trong những ngành công nghiệp lớn nhất châu Âu vốn đã đánh giá thấp tốc độ của cuộc cách mạng điện.

Liên minh châu Âu, vừa khởi xuống một cuộc điều tra về các khoản trợ cấp tiềm năng của chính quyền Trung Quốc dành cho xe điện, đang cân nhắc có nên tăng thuế đối với xe Trung Quốc hay không.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết thị trường toàn cầu hiện tràn ngập “ô tô điện Trung Quốc giá rẻ”. Các giám đốc điều hành của các nhà sản xuất ô tô lớn đã nói về một thời kỳ biến động chưa từng có, một phần bị ảnh hưởng bởi một câu hỏi: Có bao nhiêu người sẵn sàng mua ô tô Trung Quốc?

Câu trả lời đó đang xuất hiện ngày này qua ngày khác ở những nơi như phòng trưng bày BYD ở Copenhagen, nơi ba người mẫu ngồi dưới ánh đèn hình chữ nhật, với chiếc rẻ nhất - có tên là Dolphin (có giá khởi điểm từ 33.000 USD ở Đan Mạch) - gần lối vào nhất.

Một tấm biển trên tường cho biết xe điện của công ty “là một trong những loại xe tốt nhất trên thế giới”. Phòng trưng bày chỉ có nhân viên bán hàng là Andreas Wiborg và người quản lý Ejlertsen, người có cha mẹ điều hành một đại lý Peugeot. Cô ấy nói rằng cô ấy có “xăng” trong máu, nhưng hai năm trước đã nhận ra rằng nếu muốn tiếp tục kinh doanh, cô ấy phải tìm một công việc trong lĩnh vực xe điện.

“Xin chào”, cô nói với một vị khách tiếp theo bước vào.

“Tôi ngắm nghía một chút thôi”, người đó nói.

Ít được biết đến ở Mỹ, BYD đã trở thành gương mặt đại diện cho sự bùng nổ ô tô của Trung Quốc, với doanh số toàn cầu năm ngoái là 1,86 triệu xe gồm cả xe điện và xe lai giữa xăng và điện.

Chỉ 20 năm trước, công ty này từng là nhà sản xuất pin điện thoại. Thậm chí 12 năm trước, sau khi bắt đầu sản xuất xe điện, người sáng lập Tesla Elon Musk, đã chế giễu ý tưởng coi BYD là đối thủ cạnh tranh, khi đặt câu hỏi rằng: “Bạn đã thấy xe của họ chưa?”

Nhưng đó là trước khi BYD bắt đầu tuyển dụng các nhà thiết kế châu Âu để cải tiến đội xe và thiết kế một loại pin nổi tiếng, những đổi mới đã khiến cấp dưới của tỷ phú Warren Buffett gọi công ty là khoản đầu tư tốt nhất từ ​​trước đến nay của ông.

BYD hiện là thương hiệu ô tô hàng đầu tại thị trường nội địa Trung Quốc và cạnh tranh trực tiếp với Tesla với tư cách là nhà bán xe điện lớn nhất toàn cầu. Giá trị thị trường của công ty này cao hơn cả BMW, Ford, Mercedes hay Volkswagen.

Bây giờ tỷ phú Elon Musk đã phải nói một cách mơ hồ rằng đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Tesla là “một công ty nào đó ở Trung Quốc”.

BYD đã có những bước tiến mạnh mẽ ở các quốc gia khác nơi hãng này ra mắt như Brazil, Thái Lan, Israel. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chưa nghiêm túc theo đuổi việc mở rộng hoạt động tại Mỹ, nơi họ sẽ phải đối mặt với mức thuế quan đáng kể và nơi người tiêu dùng được hưởng ưu đãi thuế khi mua xe điện được lắp ráp trong nước. Và ở châu Âu, số lượng bán hàng cho đến nay vẫn ở mức thấp.

Ejlertsen cho biết cần có thời gian để tung ra một thương hiệu ô tô ít được biết đến và BYD đã đợi đến tháng trước để tung ra Dolphin tại Đan Mạch, nơi nó đã nhanh chóng trở thành sản phẩm bán chạy nhất tại đây. Trong khi chiếc xe điện rẻ nhất của BYD là Seagull, được bán lẻ với giá 10.000 USD ở Trung Quốc, vẫn chưa có mặt ở châu Âu.

“Chiến lược nhảy vọt” của Trung Quốc

Các nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc đã dốc toàn lực vào xe điện vì họ được rất nhiều và mất rất ít. Bắc Kinh ngay từ năm 2009 đã khuyến khích thúc đẩy xe điện, cung cấp trợ cấp cho người mua, giúp xây dựng cơ sở hạ tầng sạc điện và về cơ bản tạo ra một thị trường đại chúng đi trước châu Âu hoặc Mỹ nhiều năm.

Ông Ferdinand Dudenhoffer, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ô tô ở Đức cho biết: “Đó là một chiến lược đi tắt đón đầu. Họ nhận ra rằng, khi sử dụng động cơ đốt trong, những đối thủ ở châu Âu mạnh hơn nhiều. Vì vậy, hãy hướng tới thập kỷ tiếp theo chính là xe điện.”

Bên cạnh đó, Trung Quốc đã giành được quyền kiểm soát các khoáng sản thô như lithium, coban và mangan, tận dụng điều đó vào ngành công nghiệp pin mà những người đi sau không có cơ hội sao chép.

Trong một báo cáo gần đây, các chuyên gia của Morgan Stanley cho biết 90% chuỗi cung ứng pin xe điện phụ thuộc vào Trung Quốc. Công ty bảo hiểm Allianz cho biết các nhà sản xuất ô tô châu Âu có thể mất tổng cộng 7 tỷ USD lợi nhuận vào năm 2030, do sự tăng trưởng của xe điện Trung Quốc ở châu Âu và do các công ty Trung Quốc dự kiến ​​sẽ đóng cửa thị trường nội địa, nơi Volkswagen từng thống trị.

Các công ty ô tô của phương Tây đang chơi trò đuổi bắt - và do đó ngày càng kinh doanh nhiều hơn với Trung Quốc. BMW và Renault cùng nhiều hãng khác lắp ráp xe điện tại Trung Quốc. Tuy nhiên, một danh sách dài hơn các công ty phụ thuộc vào pin Trung Quốc.

Trong khi những thập kỷ trước, Trung Quốc đã thu hút bí quyết của phương Tây để xây dựng ngành công nghiệp ô tô của mình thì giờ đây, họ đang xây dựng các nhà máy sản xuất pin ở Hungary và Đức – với các nhà quản lý Trung Quốc làm việc tại chỗ để chia sẻ kiến ​​thức chuyên môn của họ.

Nếu bất kỳ công ty truyền thống nào đang cố gắng bắt kịp các công ty mới nổi của Trung Quốc thì đó là Volkswagen, nhà sản xuất ô tô lớn thứ hai thế giới, đồng thời là thương hiệu bán chạy nhất ở Đan Mạch.

Trong số những người chơi lớn, đó là một trong những người đi đầu. Họ đã vạch ra kế hoạch xây dựng các nhà máy sản xuất pin nội bộ và hệ thống công nghệ riêng cho xe điện. Nhưng việc xoay chuyển tình thế của một công ty lớn “cứng nhắc” là điều khó khăn, Philippe Houchois, nhà phân tích ô tô toàn cầu tại Jefferies, cho biết.

Công ty mẹ của Volkswagen là Tập đoàn Volkswagen, bao gồm cả các thương hiệu như Porsche và Audi, cho biết họ đặt mục tiêu 1/5 số ô tô của mình sẽ chạy hoàn toàn bằng điện vào năm 2025.

Và tại trung tâm thành phố Copenhagen, cách phòng trưng bày BYD gần 5km, Volkswagen hồi năm ngoái đã xây dựng một studio bằng kính ở mặt phố, nơi chỉ trưng bày xe điện.

Studio có các tờ rơi thông tin, các phiên bản chạy điện của xe van Volkswagen, bao gồm cả mẫu xe giá rẻ nhất, ID. 3 (được bán với giá 45.500 USD ở Đan Mạch). Trên tường, công ty trưng bày một loại pin - loại mà Volkswagen hiện buộc phải mua từ nước ngoài. “Chúng tôi nhận được chúng từ LG và CATL,” người đại diện cho biết.

Ngày càng được lòng khách hàng châu Âu

Vào một ngày trong tuần gần đây, một thợ sửa ống nước từ vùng nông thôn bước vào phòng trưng bày, giải thích: “Tôi chỉ bước vào vì thấy có ô tô”. Một người đàn ông với chiếc túi Zara đi lang thang ra vào trong 30 giây. Ông hiện sở hữu một chiếc Volkswagen và cho biết ông sẽ không mua bất kỳ thương hiệu ô tô nào nếu không có mạng lưới dịch vụ ở châu Âu được thiết lập.

Một người đàn ông khác đi cùng con gái thì cho biết ông muốn có cái nhìn cận cảnh về Dolphin sau khi nhìn thấy “đánh giá rất tốt” từ một người có ảnh hưởng về ô tô ở Đan Mạch. Một cặp vợ chồng khác cho biết họ muốn mua một mẫu sedan có tên Seal của BYD, sẽ ra mắt vào tháng tới.

Suốt 10 tiếng ngày hôm đó chỉ có một người trong số hơn một trăm người, là Christiansen, dường như không có chút hào hứng nào với ô tô Trung Quốc. Là một chỉ huy hải quân Đan Mạch, ông cho biết ông coi Trung Quốc “đã quá hùng mạnh” và được hưởng lợi từ lao động giá rẻ.

Tuy nhiên, Ejlertsen cho biết cô đã thuyết phục Christiansen thành công. Bất chấp sự hoài nghi của mình, Christiansen vẫn đi vào phòng trưng bày và nhìn quanh và đánh giá rằng những chiếc xe này quả thực nhìn rất đẹp.

Trong số những người có mặt tại trung tâm thương mại, ít nhất có một người đã tìm tới để xem xe của BYD chứ không phải chỉ "tiện xem" như những người khác. Đó chính là ông Naji Dyndgaard, 55 tuổi. Ông đã đã đăng ký lái thử một chiếc xe điện của BYD.

“Tôi cần một chiếc xe mới. Hiện tại tôi chỉ có một chiếc xe đạp", ông cho hay.

Vì vậy, Ejlertsen, người quản lý, dẫn ông ta ra khỏi phòng trưng bày, xuống thang cuốn và vào gara của trung tâm thương mại, nơi một số mẫu xe BYD đang đỗ ở đây. Dyndgaard quan tâm tới Atto 3 lựa chọn tầm trung của BYD, với nội thất bằng da tổng hợp. Ông chạm vào màn hình cảm ứng, bật định vị, gương chiếu hậu rồi khởi động xe. Ông đã đặt câu hỏi về các trạm sạc và được Ejlertsen chỉ cho cách tìm chúng bằng bản đồ trên màn hình cảm ứng.

Ông Dyndgaard vừa lái xe vừa giải thích rằng gia đình ông đã phải trải qua rất nhiều khó khăn trong vài năm qua. Vợ ônh bị chấn thương sọ não. Quá trình hồi phục của bà chưa hoàn tất. Kinh phía của họ hiện rất eo hẹp.

Dyndgaard làm nghề liên quan tới toán học, ngoài ra còn dạy nghề mộc, sống cùng gia đình trong một căn hộ nhỏ. Ông tin rằng điều họ và các con cần là một khởi đầu mới, chính là rời khỏi thành phố, chuyển đến vùng nông thôn rộng mở, chăm sóc động vật và một khu vườn. Và điều gia đình họ cần bây giờ là một chiếc xe mới.

Dyndgaard quay lại trung tâm mua sắm sau 35 phút, tạm biệt Ejlertsen và không cam kết bất cứ điều gì. Ôngvẫn còn vài tuần để quyết định. Nhưng ông nói rằng mô hình BYD là một trong hai lựa chọn hàng đầu mà ông đang cân nhắc và ông cũng chẳng bận tâm rằng đó là một chiếc xe được sản xuất tại Trung Quốc.

Ông nói rằng nó phù hợp với túi tiền của ông ấy và ông thích cách nó vận hành. Một tuần sau, liên lạc qua điện thoại, Dyndgaard cho biết ông đã quyết định mua một chiếc BYD. Tuy nhiên hợp đồng mua xe chính thức vẫn chưa được ký kết.

“Tôi không quan tâm ai là nhà sản xuất. Người châu Âu không còn ở vị trí dẫn đầu nữa. Trên thực tế, họ còn kém xa”, Dyndgaard chia sẻ.

Xem thêm >> Đầu tư hàng tỷ USD cho hàng hải, ‘câu thần chú’ của Ấn Độ là gì?