Hỗ trợ doanh nghiệp “vượt khó” - Phải thiết thực, “tốc độ”

Báo cáo mới đây của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho thấy, số doanh nghiệp gặp khó khăn phải cắt giảm lao động là 8.644 doanh nghiệp, trong đó 27,4% là doanh nghiệp FDI; 72,18% doanh nghiệp ngoài Nhà nước; 0,39% doanh nghiệp Nhà nước.

Trong đó, vùng Đông Nam Bộ, thủ phủ của các nhà máy sản xuất hàng hóa xuất khẩu cung ứng cho toàn cầu là nơi có số doanh nghiệp phải cắt giảm lao động nhiều nhất, chiếm đến 66,75%; vùng Đồng bằng sông Hồng 12,4%; Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung 7,75%, còn lại rải rác ở các tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên và miền núi phía Bắc.

Đã có hơn 500.000 lao động bị ảnh hưởng việc làm, số thôi việc, mất việc làm lên tới 279.409 người (chiếm 54,79% lao động bị ảnh hưởng); 195.039 bị giảm giờ làm, hơn 17.003 người nghỉ không lương, số lao động tạm hoãn hợp đồng lao động là 8.346 người. Và trong tổng số 279.409 lao động thôi việc, mất việc làm, ngành dệt may là 68.782 người, da giày 31.653 người, sản xuất linh kiện và sản phẩm điện tử là 45.075 người.

Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, các doanh nghiệp thiếu đơn hàng là do kinh tế các nước gặp khó khăn, lạm phát cao, chính sách tiền tệ thắt chặt nên sức mua sụt giảm, đặc biệt là nhu cầu về các mặt hàng thời trang quần áo, giày dép, thiết bị điện tử cá nhân,… nhiều doanh nghiệp trong nước gặp tình trạng hàng tồn kho nhiều không xuất được, không có đơn hàng mới. Việc cắt giảm lao động trong các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu là vì lý do kinh tế, khó khăn ở việc tìm kiếm, phát triển thị trường nước ngoài, doanh nghiệp gặp khó khăn tập trung vào doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo ở một số ngành như dệt may, da giày, sản xuất và lắp ráp linh kiện điện tử, chế biến gỗ.

>> Hỗ trợ doanh nghiệp “vượt khó” - Cần có giải pháp cấp bách, chưa có tiền lệ

Thực tế cho thấy, chưa bao giờ, những ngành đóng góp kim ngạch xuất khẩu lớn cho nền kinh tế như: dệt may, da giày, chế biến gỗ, sản xuất, lắp ráp linh kiện điện tử… lại khó như lúc này.

Thông tin với báo chí, bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó chủ tịch Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso) cho biết, mức độ sụt giảm đơn hàng của ngành hiện khoảng 30%, phản ánh đúng tình trạng kinh tế hiện nay. Thiếu đơn hàng dẫn tới doanh nghiệp gặp khó, lao động thiếu việc làm. Thiếu vắng đơn hàng xuất khẩu, những nhà máy, công xưởng không còn sáng đèn liên tục, phải cắt giảm giờ làm, đã có những doanh nghiệp quy mô vào chục ngàn lao động phải cho lao động nghỉ việc, vì không thể gồng gánh nổi.

Trên thực tế, việc suy giảm đơn hàng của các ngành xuất khẩu lớn đã khiến kim ngạch xuất khẩu toàn nền kinh tế 5 tháng qua giảm 11,6%, tương đương giảm gần 18 tỷ USD so với cùng kỳ, với 6/7 mặt hàng xuất khẩu trên 5 tỷ USD tăng trưởng âm.

Trước hiện trạng đã nêu, không ít ý kiến cho rằng, đây chính là lúc cộng đồng doanh nghiệp và người lao động cần được tiếp sức, cần được hỗ trợ thông qua các chính sách hỗ trợ thần tốc, thiết thực. Nếu chậm hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, hệ lụy tiềm ẩn từ hiện trạng này sẽ vô cùng lớn.

Thông tin với báo chí, TS. Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhìn nhận, doanh nghiệp đang rất khó khăn và vẫn tiếp tục khó khăn. Các quý còn lại của năm nay sẽ không thực sự khả quan. Vì thế cần những giải pháp và cách thực hiện quyết liệt nhiều hơn nữa. Có nhiều giải pháp có thể hỗ trợ cho sự phục hồi doanh nghiệp. Đơn cử, Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ và Chính phủ trình Quốc hội về việc giảm thuế VAT 2%.

Đây là một trong những giải pháp doanh nghiệp đánh giá tốt nhất, bởi nó đi ngay vào cuộc sống và doanh nghiệp trực tiếp được hỗ trợ. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là phải thực hiện sớm nhất có thể, còn nếu chậm trễ mức độ hỗ trợ cho doanh nghiệp sẽ bị hạn chế rất nhiều. Bởi vậy, gói hỗ trợ thuế VAT này cần sớm ban hành.

Cũng theo bà Thảo, theo khảo sát có tới 70% doanh nghiệp nói 70% khó khăn của họ gặp phải đến từ những thủ tục hành chính nhiêu khê, rườm rà. Việc này Chính phủ và các bộ, ngành có thể xem xét, tháo gỡ cho doanh nghiệp. Bởi đây là điều có thể thực hiện ngay không cần huy động nguồn lực tài chính từ ngân sách.

Xoay quanh vấn đề đã nêu, TS Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng cho hay, trong bối cảnh khó khăn bủa vây, rất chia sẻ với Chính phủ và các bộ, ngành, các địa phương trong việc tìm kiế giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp cho phù hợp nhất, nhất là khi nhu cầu cần hỗ trợ của doanh nghiệp thì nhiều mà nguồn lực còn hạn chế, chưa kể sẽ khó có giải pháp cho tình hình đơn hàng.

Theo ông Hiếu, đã có rất nhiều kiến nghị, giải pháp đã được đưa ra, nên chọn một số giải pháp, đó là mong muốn Chính phủ hỗ trợ chi phí, dòng tiền để doanh nghiệp cầm cự được trong bối cảnh khó khăn, chờ đến khi thị trường phục hồi.

Ngoài ra, với những vướng mắc về pháp lý, về mặt thể chế mà doanh nghiệp đang gặp phải, khiến cho hoạt động kinh doanh không thể tiếp tục được triển khai, một số hoạt động kinh doanh lại bị đình hoãn vì cơ chế... thì phải có giải pháp xử lý dứt điểm (như những bất cập về đăng kiểm, quy định về phòng cháy chữa cháy...).

Trước đó, để hỗ trợ doanh nghiệp “vượt khó”, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) đề xuất, Chính phủ có chính sách cho doanh nghiệp ngành chế biến gỗ và lâm sản giãn nợ đến hạn từ 6 tháng đến 12 tháng; có gói tín dụng đặc thù từ Ngân hàng Chính sách xã hội để doanh nghiệp trả lương cho công nhân trong năm 2023. Có chính sách cho doanh nghiệp ngành chế biến gỗ và lâm sản được lùi thời gian nộp bảo hiểm xã hội, không tính lãi trong năm 2023.